behoorden die omdijkte gedeelten tot het domein van de Frankische koningen
en werden ze kort na de omdijking ingedeeld in een aantal heerlijkheden.
Aangenomen wordt dat op die manier de heerlijkheid Hoogelande is ont
staan.
De naam Hoogeland
Staande bij de Kapel van Hoogelande ziet men behalve de terp waarop de
Kapel - eigenlijk moet ik zeggen de Kerk - werd gebouwd, geen 'hoogten', geen
hoog land. De naam zou toch op z'n minst enig reliëf in het landschap
veronderstellen. Toen m'n schoonvader een jaar of 15 was en 'diende' als
knecht(je) bij zijn grootvader in Hoogelande, stond het land van het vroege
najaar tot het late voorjaar geheel onder water en kon men de toenmalige ruïne
van Hoogelande slechts lopend over een smal pad (het midden van het diepe
karrespoor) over de Hoogelandse-weg bereiken. De huidige Heer van Hooge
lande (over die Heren later meer) wist me te vertellen, dat zijn vader in de
herfst in het gebied jaagde 'met lieslaarzen aan'.
Pas na het in gebruik nemen van het gemaal 'De Boreel' in 1929 was Hooge
lande in bovenbedoelde periode redelijk droog te noemen.
Waar het mij om gaat: het gebied kan redelijkerwijs zijn naam niet gekregen
hebben omdat het zo hoog was. Het lijkt me ook niet aannemelijk, dat men
het die naam gegeven heeft, ziende op de enkele terpen die er in lagen.
De heer K. Kareis, U welbekend van onder meer zijn bijdrage aan De Wete
over de straatnamen van Middelburg, schreef mij naar aanleiding van een
gesprek dat ik over 'Hoogelande' met hem had.
In 'Onderzoek naar de eerste omwalling en omgeving der stad Middelburg'
door P.K. Dommisse, Archief Zeeuws Genootschap der Wetenschappen,
1904, staat op blz. 40 als noot 1:
'Den oorsprong van de vergissing omtrent den naam Hogelande zoek ik hierin,
dat men daarbij dacht aan 't bekende Hoogelande, terwijl hier de uitdrukking
beteekende: het land toebehoorende aan het slot ter Hooge of het land toe
komende aan de familie de Hoghe.
Voorbeelden van de eerste beteekenis zijn: 't blok voor de Hooge poorte
voor de noorderpoort van Ter Hooge en 't blok Ter poorte voor de zuider
poort van Ter Hooge. Het 58ste blok van Koudekerke lag over den noord
hooge boogert den noordboogert van Ter Hooge. Daarentegen komt hierna
voor een stuks van Schuuilwerven als gelegen in Bauwen Jans blok in Hooge
lande, dat de beteekenis hebben kan van: land afkomstig van Musschet van
der Hoghe, zoals het ook feitelijk een deel was van de 100 gemeten, hier be
sproken, of van de 62 Zi gemeten in de Zuidwatering (zie blz. 43)'.
Bodemkundig gezien kan het land rond de voormalige kerk van Hoogelande
m.i. nooit anders dan laag zijn genoemd. Bij gebrek aan een andere verklaring
houd ik daarom rekening met de mogelijkheid dat de parochienaam moet
worden gezien als 'onder Ter Hooge ressorterend land'. Gezien de kennelijke
rijkdom van de Middeleeuwse heren van Ter Hooge lijkt de afstand tussen
kasteel en kerk geen bezwaar te zijn voor deze afstand.'
Tot zover de heer Kareis. Ik kan me als belangstellende leek best vinden in de
verklaring van de heren Dommisse en Kareis. Ik vraag me echter af, of er in
onze Kring mensen zijn - en die zijn er - die deze kwestie nader zouden willen
bekijken en wellicht t.z.t. met een 'afdoende' verklaring van de naam 'Hooge
lande' zouden kunnen komen.
9