een statistisch voorproefje wat je met veldnamen kunt doen als ze van
meerdere gebieden verzameld zijn. Ik hoop dan ook dat het volgende deel snel
van de persen zal rollen.
Taeke Stol
19-5-1984
De Veldnamen van Biggekerke en Zoutelande,
Middelburg, Heemkundige Kring Walcheren, 1984.
(prijs: 29,95, voor leden van de HKW 24,95).
(De Scheldestaking van 1928)
Sommige gebeurtenissen zijn voor de betrokkenen en de betreffende regio van
groot belang, en de echo's ervan worden nog lang nadien gehoord.
Zo'n gebeurtenis vond 56 jaar geleden in Vlissingen plaats: de grote Schelde
staking, die duurde van 26 mei tot 2 oktober 1928.
Gek genoeg is er over deze diep in de Vlissingse samenleving ingrijpende
gebeurtenis betrekkelijk weinig gepubliceerd. De Bree wijdde er een artikel in
het Zeeuws Tijdschrift (1972, nr. 2) aan en De Kok besteedde in het eerste
hoofdstuk van het derde gedeelte van zijn gedenkboek van De Schelde (De
Koninklijke Weg, 1975) aandacht aan de staking. Maar veel meer is er
eigenlijk niet verschenen. Bronnen over de staking ontbreken vrijwel geheel;
de archieven van de rijksbemiddelaar prof. Aalberse en van C.A. van
Woelderen (die van 1919 - 1946 burgemeester van Vlissingen was) bevatten
verrassend weinig materiaal. Wel heeft de laatstgenoemde uittreksels uit de
rapporten van de Vlissingse gemeentepolitie uit 1928 bewaard.
Vooral deze politierapporten en verder ook kranten en gesprekken met nog
levende stakers uit '28 hebben als bouwstenen gediend voor het onlangs ver
schenen boekje 'Om niet te vergeten. De staking bij De Schelde in 1928'.
Deze uitgave van de Industriebond FNV is samengesteld door Tiny Hofman,
David de Leeuw, Geert Meijering en Cas Mulder (van de bedrijfsledengroep
van De Schelde), technisch bijgestaan door Bert Altena en Jan Zorgdrager.
Het boek omvat 116 bladzijden, bevat een groot aantal zwart-wit illustraties en
bestaat uit twee gedeelten: in het eerste gedeelte wordt in 13 korte hoofd
stukken voorgeschiedenis, feitelijk verloop en afloop van de staking weerge
geven, in het tweede deel worden korte fragmenten uit de politierapporten
weergegeven, die goed de grimmige sfeer en de tegenstellingen (tussen stakers
en werkwilligen vooral) van die dagen illustreren. Het geheel wordt afgesloten
door 6 bijlagen en lijstjes van geraadpleegde bronnen en literatuur.
We lezen in dit boekje over de slechte arbeidstoestanden en -verhoudingen van
een goede halve eeuw geleden. We zien de klinkploegen (nageljongens, aan
houders en klinkers) aan hun - slecht beloonde - arbeid. We ontdekken de
tegenstellingen tussen de vakbonden (ANMB, de algemene bond, CMB, de
christelijke metaalbewerkersbond, en de kleinere syndicalistische en katholie
ke bonden) tijdens en na de staking én toch ook de solidariteit en samen
werking.
De directe aanleiding tot de staking vormde een loonconflict en een overwerk-
31
