aan Grite Dankartsz wed,, voor dat die ruters daar verteerden, 3£. (Blijkbaar werd er ook toen al een stevig glas gedronken). Als op de steen in Westkapelle dus staat dochtr., mogen we rustig aannemen, dat het om de steen van een vrouw of meisje gaat, maar dan wel iemand uit de groep van de invloedrijken, of misschien een religieuze. Tussen stier en leeuw en verder naar boven stonden dan jaartal en datum, terwijl het geheel werd afgesloten met een 'bid voor de ziel'. Hiervan is met enige goede wil het woord sterf nog wel te lezen en ook anno, afgekort door een a met daarboven een afkortingsstreep gevolgd door een o, is zo nog herkenbaar. Voor het jaartal moeten we echter weten, dat er in plaats van de X van XVc een ander teken gebruikt is, n.l. Dit teken is ontstaan uit de combinatie van X en P, in het Grieks de letters Chi en Rho, in die taal de beide eerste letters van het woord Julianus de Afvallige, een Romeinse keizer, die van 331 - 363 leefde, verklaarde, dat hij oorlog voerde tegen de X, Christus, en een nog be staand voorbeeld van deze betekenis van de letter X vinden we in het huidige Engels, waar Christmas ook wel Xmas geschreven wordt. Nog vaker dan alleen de letter X werd ter aanduiding van Christus het Christusmonogram XP gebruikt, waarin P dus de Griekse schrijf wijze voor de letter R is. X en P werden tot een geheel verbonden, en hieruit is het boven- afgebeelde teken ontstaan, omdat de mensen, in de tijd van onze graf stenen, vooral de geestelijken, in de X van het jaartal niet alleen het Romeinse cijfer 10 zagen, maar ook de aanwezigheid en de heerschap pij van Christus in en over werkelijk alles, en dit in opschriften, ver sieringen en motieven tot uitdrukking wilden brengen. Net boven de leeuw, in de rest van het jaartal, staat dit teken trouwens nog eens. Zo komen we tot het jaartal 1516. De datum wordt begonnen met 'opten', maar ontbreekt verder. Tenslotte de enige steen in Middelburg met een evangelisten-zinnebeeld, echter alleen de jonge stier. Bij de restauratie van het pleintje, aan het eind van de poort tussen de huizen 'De drie spuiten' en 'De berg Etna', in de Lange Delft, bracht de gemeente, achter een hersteld kelderluik, ook een daar aangetroffen grafsteen weer aan. Een daad van piëteit, waarvoor we niet genoeg waardering kunnen hebben. Leesbaar daarop is alleen: Symonsz. sterf Ao. Nogmaals, we mogen dankbaar zijn, dat zowel in Westkapelle als in Middelburg zulke kleine monumenten bewaard blijven. XPI$T0ê (Christus). Middelburg, J.C. Beimers 8

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 1984 | | pagina 10