LAAT HET DE WETE WETEN
Als een rund of ander stuk vee was 'losgebroken', was de afsluiting niet voldoende geweest.
Men kendenog geen schrikdraad.
Thans wordt in de P.Z.C. een kleintje geplaatst met de mededeling dat, wie een stuk vee
vermist, zich kan vervoegen bij een bepaald adres.
Er was vroeger veel meer wei-dan bouwland. Een losgebroken dier liep de weg op, zijn voed
sel zoekende in de berm. Liever vond het zijn voedsel op een stuk land met veldvruchten.
Hierdoor bracht het veel schade aan. Het werd opgevangen en naar de schutte op het dorp
gebracht. De schutte was een met planken afgesloten rechthoekige ruimte, ongeveer 4 meter
lang en 3 meter breed. Een stevige deur gaf toegang. Doorgaans stond de schutte aan de
achterzijde van het kerkhof. Te Sint Laurens heb ik nog de schutte zien staan aan de Noord-
weg. Middelburg heeft vóór de eerste uitlegging der stad een schutte gehad. Deze stond aan
het eind van de Spanjaardstraat. Daarin werden de in de straten loslopende varkens voorlopig
opgeborgen. Het woord schutte betekent dan ook: voorlopige bergplaats. Deze betekenis
treft men ook aan in het schutten van schepen.
Aan een in de buurt wonende persoon, schutter of schutteboer genoemd, was opgedragen
tegen vergoeding het opgesloten dier van het nodige voedsel te voorzien tot de rechtmatige
eigenaar kwam opdagen.
De schutte was het eigendom van de ambachtsheer, die er ook de baten van trok.
Als iemand zijn eigen loslopend dier opving, dan lag het voor de hand het zelf in zijn weide te
brengen en niet eerst in de schutte. Zou hij dit laatste toch doen, dan was hij zeer rechtvaar
dig. De figuurlijke betekenis van 't gezegde: 'Recht is recht zei de boer en hij zette zijn eigen
beest in de schutte', is dan ook: zeer eerlijk zijn, tot het overdrevene toe.
In het begin dezer eeuw zijn op Walcheren de schutten opgeruimd, daar zij geen dienst meer
deden.
Tot zover het artikel van mijn vader.
Een jaar later, in 1964, maakte hij er de volgende aantekening bij.
'Op dezelfde plaats waar vroeger te Meliskerke de schutte stond, is in 1964 de Chr. Kleuter
school gebouwd met de naam 'De Schutte'. De kinderen die anders op straat lopen, vinden in
de school een veilig onderkomen, evenals vroeger het loslopende vee'.
H.G.J. de Meij
In de vorige Wete (april 1980) kwam ik met de vraag waar de steenfabriek van IF FakBrouwer
gestaan heeft. Ik had wel op antwoord gerekend maar niet op zo veel reakties. Twee - en nog
wel meer in dit geval - weten meer dan een, dat blijkt maar weer!
De steenfabriek de Suzanna Johanna heeft in het voormalige havengebied van Middelburg
gelegen, ten westen van het dorp Nieuwland (zie kaartje).
Uit een van de rakties kwam ik te weten waarom de steenfabriek niet lang heeft bestaan: de
klei voor de stenen die hier (achter de begraafplaats van Middelburg) werd afgegraven, was te
jong. Leem van een diepte van 25 meter is veel geschikter (ouder), maar op die diepte ligt hier
geen klei.
Nou, ik heb U laten weten wat ik dankzij Wete-weters te weten ben gekomen. Ik 'wete' nu
waar mijn steen vandaan komt. Rest mij nu nog een bedankje te zeggen tegen degenen die
reageerden. Tot wederdienst bereid!
Jaap Beun
18
