DE ORDEBEWAARDERS (2)
Veere. Hij is zeer groot en groen-grijs van ouderdom.
A.M. Leer
Vervolg op het artikel uit De Wete van januari 1980, woordelijk overgenomen uit het nagela
ten cahier no 17 van Jan Vader.
Natuurlijk was het kleine salarisje van de veldwachter niet half voldoende om zijn gezin een
menselijk bestaan te verschaffen. Velen hunner gingen er met een bak timmergereedschap op
uit en verrichtten allerlei kleine karweitjes bij de boeren. Dèt, en de dikwijls geschonken
giften in natura, zoals fruit, kaas en wat van de slacht waren de arme veldwachtersvrouw van
harte welkom en 't hielp weer een beetje in 't povere huishoudentje.
Maar wie daar minder vergenoegd naar keken, waren de timmerbazen van het dorp. Zij acht
ten zich - en terecht - daardoor te kort gedaan.
Arie Janse, timmerman te Meliskerke, zei op een morgen tegen zijn schoonzuster, Jijs Poppe:
'Noe moet het mer is klaer weze. 'k Bin 't noe eindelienge beu. Gister eit Jaop Jacobse, die
verrekte vellewachter, wee nieuwe planken in 'n dosvloer op Valkenburg weze steke! En dat
gaet aol zó mè; noe zal ik es zie of ter nog recht is!'
'Net', zei Jijje, die relletjes verrukkelijk vond, 'doe jie dat, Arie - vint. Zeit ze 't mer es goed.
't Is vandaege juust vergaederienge van de Wet. Laet je nie onbetuugd oor!'
Nu, dat laatste deed Arie heus niet! Tegen tien uur stond hij in de gemeentekamer 'voo
d'eeren', die, op Burgemeester Slegt na, allen boeren waren. Zij waren allen ontdaan over
zoveel brutale durf. Want dat iemand het waagde, gedurende een zitting van de Wet de ge
meentekamer binnen te dringen, en met klachten aan te komen, was een ongehoord iets!
Maar Arie was een durfal. Hij had zijn mond flink geroerd en gevraagd, 'of het oirbaer was,
dat een gemeenteambtenaer bie de boeren het werk vanonder zien naegels gieng aele'.
'As die vent nie van z'n schrael inkommentje kan leve, dan dient de gemeente de man meer te
betaelen' bulderde hij. En tot slot kwam de dreiging: 'Noe moete je 't zelf mer wete, wat je
doe, oor! Mer as 't nie éél spoedig klaer is, zal ik me bie mijnheer Bijleveld, de burgemeester
van de stad, vervoege. Ik werke aoltied op twee 'ofsteeën van z'n, ier in de gemeinte!'
'Doe jie dat, Janse', had burgemeester Slegt glimlachend gezegd. En als Janse zijn hielen
gelicht had, zei Lein Dekker, een van de wethouders spottend: 'Dat durft de brittaole vent
ommes toch nie mee eel zijn groöten bek!'
Maar Arie was zo goed als zijn woord. De Donderdag daarop stond hij voor burgemeester
Bijleveld van Serooskerke, het hoofd der gemeente Middelburg. Hoewel niet van adel, was
Mr. Bijleveld een grand seigneur en lid van een der invloedrijkste Zeeuwse geslachten. Maar
helaas kon hij Arie niet helpen.
'Dat ligt buiten mijn arbeidsveld', verklaarde hij vriendelijk, 'maar ga even op audiëntie bij
de heer Commissaris van Zeeland, in de Abdij. Hij heeft nu juist zitdag. Zeg maar gerust, dat
ik het je heb aangeraden, hoor!'
Dus Arie met hangende pootjes naar de Abdij. Want ondanks zijn durf, vond hij dit wel wat
al te gewaagd.
Doch het viel erg mee. Baron Van Lijnden, 's Konings hoge Commissaris en groot meneer te
hoof, was uitermate vriendelijk. Hij beloofde er werk van te zullen maken en Janse kreeg nog
een adelijke handdruk toe.
Wat er zich later afgespeeld heeft tussen zijne Excellentie en Meliskerke's Dagelijks Bestuur
bleef een raadsel. Maar zeker is het, dat veldwachter Jakobse's salaris met honderd en vijftig
gulden 's jaar verhoogd werd. Op uitdrukkelijke voorwaarde, op de hoven nooit meer een
spijker te slaan en zich nooit meer met de gereedschapsbak in het openbaar te vertonen.
12
