Gemaal Schouwen 1877-1958
Geheime rendez-vous
Via het vakantiepark Scheldeoord
rijden we richting Oudelande.
De dijken zijn omzoomd met
boomgaarden en volop in bloei.
Onderaan een van de dijken staan
twee fietsen achter een boom.
Het lijkt wel of ze verstopt zijn.
Zou het een geheime rendez-vous
zijn? Welnee, in de boomgaard
zijn ze nog volop bezig met
snoeiwerkzaamheden. Verrassend,
omdat de bomen al volop in bloei
staan. "Ik was nog niet klaar met
snoeien in mijn boomgaard.
Vroeger bloeiden de peren rond
30 april. Dat is nu bijna 3 weken
eerder."
Een deken van witte
perenbloesems
Zodra we weer op de solex stappen
worden we aangesproken door een
buurvrouw van iets verderop.
"Ik heb mijn kinderen naar school
gebracht en ik was nieuwsgierig
waarom jullie hier foto's maakten.
Vroeger groeiden hier bijna alleen
maar appelbomen maar die zijn zo
goed als allemaal vervangen door
perenbomen van het ras conference.
Die leveren meer geld op." Ze gaat
weer verder want er moet nog in
huis worden schoongemaakt.
Zou de buurvrouw last hebben van
voorjaarskriebels?
De Poel
Via Oudelande rijden we langs de
Dierikweg naar Nisse, een stukje
weids polderlandschap. Voor Nisse
slaan we af richting de Koedijk.
Via de Valdijk rijden we langs het
beschermd heggenlandschap
De Poel bij Nisse. De graslanden bij
De Poel zijn gescheiden door heggen
van sleedoorn, meidoorn en braam.
Vroeger waren hier veel meer van dit
soort gebieden.
Jikkemiene
Het oudste deel van het dorp Nisse
is het voormalig kasteelterrein
Ter Nisse. De resten van de grachten
en waterpartijen zijn nog zichtbaar
in het landschap. Op de markt
drinken we bij bakkerij/theetuin
Jikkemiene koffie. Jikkemiene is een
dagbesteding voor mensen met
een verstandelijke beperking.
De naam is afgeleid van het oud
Zuid-Bevelandse woord voor bolus.
In de theetuin zitten een aantal
dames van een wandelgroepje te
genieten van hun drankje en de
voorjaarszon. Het is een gezellig
damesonderonsje want de mannen
mochten niet mee met de tocht.
Helaas is Jikkemiene inmiddels
verhuisd van Nisse naar Goes.
Brilletjesdijk
Na de koffiestop rijden we naar
Ovezande via de Brilletjesdijk.
De Brilletjesdijk dankt zijn naam
aan de 'welen', waterplassen, die
er als brillenglazen naast elkaar
liggen. Welen zijn kolkgaten die na
een dijkdoorbraak zijn ontstaan.
We rijden weer naar ons beginpunt
om de solexen af te leveren. Een
prachtige tocht, maar vergeet de
warme jas en de zonnebrand niet!
Op een plek waar de
stilte hoogstens wordt
verbroken door de roep
van een kluut, stond
vroeger het eerste
stoomgemaal van
Zeeland.
Het laagste punt van Zeeland vinden
we in de polder rond Kerkwerve.
Niet vreemd dat het juist daar al
eeuwen geleden een strijd was
om het binnenwater af te voeren.
Winters lang waren wegen en land
onbegaanbaar door het regenwater.
Pieter Labrijn was architect en
aannemer en kwam rond 1852 in
dienst bij het waterschap Schouwen
als waterbouwkundig ambtenaar.
Hannie Kool schrijft in het boek
'De Rand van 't Land': 'Hij was
een warm pleitbezorger voor
mechanische waterlozing. Hij had de
grote watermolen van 1847 gebouwd
en wilde verdergaan met een echte
stoommachine. Toen er in het
najaar van 1872 weer buitengewoon
veel regen viel en er door de hoge
ebstanden niet geloosd kon worden,
kreeg hij steeds meer medestanders
onder de ingelanden.'
En zo werd gemaal Schouwen
vanaf 1877 een zegen voor het land.
'Hevige regenbuien waren niet
langer een bedreiging. De machinist
wist ook met verstand om te gaan
met de belangen van vissers en
vogelaars. Vooral de vogeleilandjes
in de boezem mochten niet door
een te hoge waterstand onder water
komen.' Zo kwam het dus wel eens
voor dat hij de schoorsteen liet
roken, maar geen water verplaatste
(en dus de nesten gespaard bleven)
Na de ramp van 1953 kwamen er
drie grote nieuwe gemalen
waardoor gemaal Schouwen z'n
functie verloor.
Tegenwoordig zijn er in het pand
appartementen te huur voor
vakantiegangers:
"d www.gemaalschouwen.nl
Boven: Morris met z'n oma op
de camping.
Midden: Koffie drinken bij
De Landing met zeezicht!
Onder: Vroeger bloeiden de
peren rond 30 april, nu drie weken
eerder!
Scheldestromen lente 2018
Boogerdweg,
Kerkwerve
door Linda van Dijke
Scheldestromen lente 2018 23
