Jacob Lucas Boreel. Een naam
die veel mensen weinig zegt.
Dit geldt niet voor Bianca van Duin.
Deze 46-jarige Vlissingse mag
zich met recht een Boreelexpert
noemen. Misschien wel de enige
in Nederland.
12
de raamkozijnen." Gemaal Boreel
werd op 15 maart 1930 feestelijk
geopend."
Kluis in de abdij
Het bleef niet bij dit gemaal.
Er kwamen ook gemalen bij Veere
en Ritthem om wateroverlast
op te lossen. Behalve gemalen,
watergangen en bruggen ontwierp
Boreel ook de kluis van het
abdijgebouw in Middelburg.
Hoewel de abdij grotendeels werd
verwoest door het bombardement
in de meidagen van 1940, bleef de
kluis met inhoud gespaard.
Jacob Lucas Boreel werd op
1 april 1883 in Wijk aan Zee en
Duin geboren en overleed op
18 december 1939 in Middelburg.
Hij was ingenieur en heeft veel voor
Walcheren betekend.
Bianca vertelt: "Ik wandel vaak met
een vriendin die rondleidingen voor
het waterschap verzorgt. Af en toe
vertelt ze iets over het waterschap.
Omdat ik geïnteresseerd ben in
geografie wist ik dat het landschap
in de loop der eeuwen is gevormd
door de waterschappen.
In Middelburg staat het gemaal
Boreel en zo werd mijn interesse
gewekt. Jacob Lucas Boreel
heeft grote invloed gehad op het
Walcherse landschap. Voor mij is
Boreel in één woord een genie
Overstroming 1916
In 1905 gaat Boreel naar de
Polytechnische Hogeschool in Delft
om civiele techniek te studeren. In
1911 studeert hij af en begint als
ingenieur bij de Staatsspoorwegen.
Hij trouwt en krijgt 3 kinderen. Hij
komt voor het eerst in aanraking
met het waterschapswerk bij de
stormvloed van 1916.
Deze veroorzaakt veel schade en
veel mensen verdrinken. Hij is
betrokken bij het herstel van de
Zuiderzeedijken. In 1921 komt er
een tijdelijke functie vrij bij
De Polder Walcheren. Jacob Lucas
solliciteert en komt op 1 september
1921 in vaste dienst.
Gemaal Boreel
In deze functie heeft hij veel voor
Walcheren gedaan. "Walcheren
overstroomde regelmatig.
De waterafvoer was slecht geregeld
en 's winters waren grote gebieden
onbegaanbaar. Boreel zorgde dat
de hoofdwatergangen werden
uitgebaggerd, zodat de waterafvoer
verbeterde. Ook liet hij een gemaal
bouwen dat water kon spuien op
het Kanaal door Walcheren.
Dit gemaal stond ook in verbinding
met de Middelburgse vesten.
Het is het bekende gemaal Boreel,
dat regelmatig wordt opengesteld
voor bezoekers."
Bianca: "Het bijzondere aan de
gemalen van Boreel is dat hij ze
helemaal zelf ontwierp. Van de
pompcapaciteit tot het motief van
de tegelvloeren en het formaat van
Deze kluis was nodig om de
waterschapsarchieven te bewaren.
De kluis bleek niet veilig en men gaf
Boreel de opdracht om een nieuwe
kluis te ontwerpen. Bianca: "Deze
kluis bleek achteraf ontzettend
belangrijk. Niet alleen bleven de
archieven bewaard, maar toen in
1939 de oorlogsdreiging toenam
bracht het Zeeuws Genootschap
een deel van de collectie onder in
de kluis. Waaronder het huidige
topstuk van het Zeeuws Museum,
het schilderij van Michiel de Ruyter."
Speurtocht gaat verder
De familie Boreel was altijd
al belangrijk. Zo was er een
ambassadeur in Engeland en een
burgemeester van Amsterdam.
Voorvader Jacob Boreel was een
van de oprichters van de VOC.
Bianca raakt niet uitgepraat:
"En weet je wat ook heel bijzonder
is? De voormalige woning van
Boreel staat pal tegenover het
waterschapskantoor. Hij woonde
namelijk op Loskade 45, het
huidige hotel. Zo zijn er nog veel
meer weetjes over Boreel te vinden.
Daarom is mijn speurtocht nog lang
niet ten einde."
13
door Arjan Goossen
Sporen van
waterbouwer
Boreel
Scheldestromen herfst 2017
Bianca: "Volgens mij ging Boreel
niet graag op de foto of vond hij
het niet zo belangrijk. Ik kom heel
weinig foto's tegen waar hij op
staat."
Naast: gemaal Boreel in Middelburg
staat aan het Kanaal door
Walcheren.
Scheldestromen herfst 2017
