Od de hooate
Leven onder de zeespiegel, het klinkt onlogisch. Onder
druk van de wereldwijd toenemende bevolking, maken
we steeds creatievere woon- en verblijfplaatsen.
Vroeger zochten mensen het hogerop en woonden op
een berg of hogere delen. En ooit werd hier in Zeeland
een badkuip gecreëerd: het afbakenen van gebied door
het bouwen van dijken en het tussengelegen gebied
droogleggen. Daarmee hebben we polders gemaakt
waarin we nu veilig kunnen wonen. Maar alleen het
droogleggen van land is niet alles. Zonder het te weten
gebeurt er heel wat om water buiten te houden en ons
watersysteem op orde te houden.
Van hoog naar laag
Nederland telt bijna vierduizend polders. Dat is bijna
de helft van het Europese polderoppervlak! Deze pol
ders houden we op een kunstmatige manier droog. Dat
gebeurt door het water uit de polders af te voeren naar
uiteindelijk de Noordzee, Ooster- en de Westerschelde.
Dat begint bij de haarvaten, kleine slootjes die steeds
groter worden en het water naar de lagergelegen
gemalen brengen. De zwaartekracht helpt ons hierbij
en zorgt ervoor dat water van hoog naar laag stroomt.
Maar er zijn plaatsen genoeg waar het water juist van
laag naar hoog moet. En dan? Op die plekken staan
gemalen die het water omhoog pompen. Want Zeeland
is niet zo vlak als het lijkt. De gemalen Boreel en
Poppekinderen bijvoorbeeld lozen het overtollige water
op het Kanaal door Walcheren waarvan het waterpeil
drie meter hoger ligt dan het gemiddelde waterpeil in
de polder.
Niet hermetisch
De vorm van het Zeeuwse landschap is te vergelijken
met een badkuip. De hoge opstaande randen zijn de
dijken. Via de stop in het midden komt er continu een
heel klein beetje grondwater naar binnen: zoute kwel.
In de meest lage delen van Zeeland, bijvoorbeeld op
Schouwen, de Weihoek in Tholen en rondom de kana
len komt de meeste kwel voor. Dit water wordt opgeno
men in de grond of komt terecht in de haarvaten van
ons watersysteem. Hierdoor is het water in de laag
gelegen gebieden vooral zout, gemengd met een beetje
zoet hemelwater. Dit mengsel noemen we brak. In de
hoger gelegen gebieden zoals de Kop van Schouwen
en delen van de Zak van Zuid-Beveland en Zeeuws-
Vlaanderen, komt minder kwel voor. De gronden liggen
er niet alleen hoger, ze zijn ook meer zanderig. Bij deze
Hoog is het in Zeeland niet, we leven hier onder de
zeespiegel. Droog is het wel. Zoals de geschiedenis
heeft uitgewezen is dit niet vanzelfsprekend. Dijken
en duinen beschermen ons tegen het water van de
zee. Maar ook het water dat uit de lucht valt, vormt
een mogelijke bedreiging voor het droog houden van
onze voeten.
n*
Alvast een voorproefje
van Zeeland:
8
:9
door Janneke Potter
Bent u benieuwd hoe hoog of hoe
laag u woont? De Nederlandse
waterschappen en Rijkswaterstaat
hebben samen het Actueel Hoogte
bestand Nederland (AHN) opge
zet. Een gedetailleerde kaart met
precieze hoogtegegevens:
ahn.geodan.nl
Hoogst gelegen:
de duinen in Zoutelande
NAP 51,00 meter
Laagst gelegen:
Mallandpolder in Tholen
NAP - 2,40 meter
