De naam zegt het al: Zeeland is ge
wonnen op de zee. Vanaf de middel
eeuwen begonnen monniken met het
inpolderen en bedijken van stukken
land. Vaak traden er overstromingen
op en moesten delen weer aan de
zee worden teruggegeven. In februari
1953 vond de laatste overstroming
plaats. Deze catastrofale ramp be
paalde het huidige stelsel van dijken
en dammen. Er kwamen criteria
waaraan zeedijken moeten voldoen.
Ze moeten een storm die gemiddeld
één keer in de 4.000 jaar voorkomt,
kunnen weerstaan. Ook werden de
zeearmen afgesloten, zodat de kust
lijn werd ingekort. De Westerschelde
bleef open. Onderdeel van de Delta
werken is de Oosterscheldekering die
in 1986 geopend werd.
Opbouw van een dijk
Het verzwaren van een dijk begint
aan de tekentafel. Er wordt berekend
hoe hoog en breed de dijk moet zijn.
De Zeeuwse dijken zijn tussen de vijf
en twaalf meter hoog. Deze normen
zijn vastgelegd in de Deltawet. De
kern van de dijk bestaat veelal uit
zand. Om te voorkomen dat de dijk
water doorlaat, komt hierover een
kleilaag van zo'n 60 tot 80 centimeter
dik. Om de kracht van de golven te
breken is aan de buitenkant meestal
een harde bekleding aanwezig.
Aan de voet van de dijk ligt de kreu-
kelberm. Dit zijn losse stenen die
ervoor zorgen dat er geen erosie aan
de voet van de dijk ontstaat waardoor
de taludbekleding van de dijk onder
uit zakt. In Zeeland is sinds 1996
veel steenbekleding vervangen en
verzwaard. Dit werk wordt uitgevoerd
door projectbureau Zeeweringen, een
samenwerking tussen Rijkswater
staat en het waterschap. De dijken
zijn zo robuust dat ze - mits goed
onderhouden - de komende vijftig
jaar kunnen doorstaan. Nieuwe dij
ken worden niet meer aangelegd. De
huidige dijken vormen de basis voor
aanpassingen en onderhoud.
Nieuwe inzichten
Kustversterking blijft nodig. Stijging
van de zeespiegel en zwaardere golf-
belasting zorgen dat acht Nederland
se kustgedeelten niet meer veilig zijn.
De zogenaamde Zwakke Schakels. In
Zeeland waren er twee. De gebieden
bij Vlissingen en Westkapelle zijn
inmiddels helemaal versterkt. Bij de
andere, in West-Zeeuws-Vlaanderen,
is de kustversterking in volle gang.
Nieuwe methoden worden volop toe
gepast. Zoals het overslagbestendig
maken. Door het aanbrengen van
een dikkere kleilaag aan de bin
nenzijde blijft de dijk langer staan
wanneer er water overheen slaat. Het
snel onderuitzakken van het binnen-
talud was een van de oorzaken van
de ramp in 1953.
Landwaarts verzwaren van dijken is
soms lastig omdat de ruimte hiervoor
ontbreekt. Versterking richting zee
biedt uitkomst. Door het opspuiten
van zand wordt de kust uitgebouwd.
De kracht van de golven breekt
eerder. Zo is bij Nieuwvliet-Groede
in Zeeuws-Vlaanderen 2,8 miljoen
kubieke meter zand opgespoten.
Vergeet het maar
Het Nederlandse stelsel van dijken en
duinen is uniek in de wereld. Buiten
landse delegaties komen kijken hoe
wij onze kust beschermen. Veiligheid
tegen overstromingen is in Neder
land een taak van de overheid. In
andere landen is dat vaak niet zo.
Dit laatste hoeft u niet te onthouden
als u over het strand wandelt of op
een dijk fietst. De kust is niet alleen
voor de veiligheid maar ook om van
te genieten.
13
Dwarsdoorsnede van een dijk.
Waterschap Scheldestromen
beheert en onderhoudt meer dan
500 kilometer Zeeuwse dijken en
duinen. Elke vijfjaar worden ze
uitgebreid getoetst. De laatste
keer was eind 2010. Hieruit bleek
dat acht procent niet aan de
strenge normen voldoet. Door deze
dijkvakken nauwlettend in de gaten
te houden en bij extreme storm
zo nodig extra maatregelen te
treffen, wordt de veiligheid zo goed
mogelijk gewaarborgd. Voor deze
dijkvakken wordt actief gezocht
naar financieringsmogelijkheden.
