sluiten. Bovendien zag je dan patrouilles langs
de zeedijk.
Oefenen
Het laatste dijkleger van waterschap Zeeuwse
Eilanden is op 9 oktober 2002 officieel opge
heven. Sinds 1996 bestond het nog slechts uit
46 personen uit de gemeenten Borsele en
Reimerswaal.
'Dit laatste dijkleger werd lang in stand
gehouden vanwege de vele dijken in een rela
tief klein gebied', zegt Ad Beaufort, districts
hoofd Zuid-Beveland. 'Omdat de dijken op
veel plaatsen worden doorsneden doorwegen
en spoorwegen, had het dijkleger in geval van
watersnood als voornaamste taak het bewa
ken en afsluiten van coupures in binnendij
ken', aldus Ad. Hij blikt nog even terug op de
laatste grote oefening van het dijkleger in
1992: 'We simuleerden een ernstige schade
aan de zeedijk die gedicht moest worden met
zandzakken. Naderhand volgden nog wel eens
oefeningen in het dichtzetten van coupures,
maar niet meer op grote schaal.'
Intussen zijn de afsluitmiddelen sterk verbe
terd en voor het afsluiten van spoorwegcou
pures worden kranen ingezet. Maar wie komt
tegenwoordig in actie in plaats van het dijkle
ger? 'Buitendienst- én kantoormedewerkers
uit verschillende sectoren van het waterschap
voeren nude taken van het dijkleger uit. De
medewerkers van de buitendienst worden
ingezet bij de dijkbewaking', zegt Ad. Ook
vandaag de dag is het waterschap voorbereid
op zijn taken. Half oktober, kort voor de storm
van zondag 27 oktober, oefende het water
schap voor het eerst zónder het dijkleger. De
locatie van deze nachtelijke oefening was de
Zanddijk, tussen Kruiningen en Yerseke.
Samen met medewerkers van de NS en een
aannemer sloten waterschapsmedewerkers de
spoorwegcoupure in de Zanddijk. 'Alles verliep
goed en volgens het draaiboek', besluit Ad.
Beelden van de oefening 'Waardevol', maart
1994 in de buurt van Waarde.
Foto 1: instructie in een keet aan de dijk,
rechts districtshoofd Ad Beaufort.
Foto 2: overleg in het hoofdkantoor, met
rechts toenmalig dijkgraaf Gruijters.
Oog en oor voor wind en water
De procedures voor dijkbewaking in het
gebied van waterschap Zeeuwse Eilanden zijn
vastgelegd in het draaiboek Dijkbewaking, dat
regelmatig wordt aangepast. 'Als waterschap
per heb je natuurlijk altijd oog en oor voor de
weer- en windberichten', stelt Bas van Liere.
'En je kijkt naar het getij. Is het springtij of
doodtij? Vroeger, voordat de dijken langs de
Ooster- en Westerschelde op hoogte waren
gebracht, was er dijkbewaking bij een peil van
3,10 m +NAP. Sinds de invoering van het nieu
we alarmeringsstelsel, eind jaren tachtig, is
een en ander veranderd. Bij een waterstand
van 3,30 m +NAP treedt fase 1 - staat van
paraatheid - in werking'. Wat houdt dat in?
'We waarschuwen eerst de districtsmensen en
de kantonniers. Deze medewerkers moeten
beschikbaar zijn. Ze kunnen de ontwikkelin
gen thuis op de computer volgen of ze gaan
zelf een kijkje nemen in hun gebied. Ook tij
dens de recente oktoberstorm was sprake van
fase 1aldus Bas. Na een dergelijke storm voe
ren medewerkers van het waterschap een
inspectie-ronde uit. Kleine schades worden
direct hersteld en grotere worden ingepland
en later eventueel door een aannemer uitge
voerd.
Stormachtige ontwikkelingen
Fase2-dijkbewaking- wordt uitgeroepen bij
een verwachte waterstand van 3,70 m +NAP in
Vlissingen. 'Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de
januaristorm in 1990', vervolgt Bas. 'Dan wor
den alle dijkwachtposten bemand door mede
werkers uit alle sectoren van het waterschap.
De dijken zijn in vakken ingedeeld en per vak
patrouilleren teams van twee man. Kritieke
punten worden continu bewaakt. De patrouil
les melden hun bevindingen aan de dijkwacht-
post en die geven vervolgens de meldingen
door aan de centrale post op het kantoor.
Eenmaal per vijf jaar kunnen we met een fase
2 te maken krijgen.'
Het kan nog erger: fase 3. Bij een verwachte
waterstand van 4,10 m +NAP worden preven
tief alle afsluitmiddelen van de tweede water
kering - dat zijn de binnendijken - dichtgezet.
Volgens de statistieken komt deze fase een
maal in de twintig jaar voor.
'De communicatie tijdens stormen en hoge
waterstanden is in de loop van de tijd enorm
verbeterd, onder andere door intrede van de
computer. Maar... toch beleefde je een storm
vroeger intenser', zegt Bas met een twinkeling
in de ogen.
november 2002
5
waterwerker
