Hoewel de waterschappen al meer dan zeven
eeuwen hun werk doen, wordt hun bestaans
recht regelmatig ter discussie gesteld. In 1964
al begon een commissie in opdracht van de
regering een onderzoek naar de positie van de
waterschappen. Kennelijk een diepgaand
onderzoek. De commissie heette immers de
Diepdelverscommissie; Na grondig onderzoek
kwam men tot de conclusie dat de waterschap
pen in Nederland bestaansrecht hadden. Daar
over dus voorlopig geen nieuwe discussie. De
conclusies van de diepdelvers werden ook in de
wet verankerd. In 1983 in de Grondwet en in
1991 in de Waterschapswet. Einde discussie.
aan andere belangen, die in hun omgeving
spelen. Ook de wetgever gaat door, de zuive-
ringstaak wordt binnenkort voor huishoudens
én kleine bedrijven nog eens aan de water
schappen toebedeeld en de Vierde Nota
Waterhuishouding opent de mogelijkheid om
riolering buitengebied, vaarwegbeheer, water
in de stad en grondwaterbeheer naar de over
heid met ervaring in water, het waterschap,
over te hevelen. Dus geen discussie meer over
de rol van het waterschap. Vergeet het maar.
Om hun taken zo goed mogelijk uit te voeren
en zo goedkoop mogelijk, werken de water-
op dit moment niets te klagen over het rijk,
maar de belangstelling voor regionale strand
paviljoens en lokale fietsers wordt in Den
Haag toch iets anders ingekleurd. Overigens
heeft de Tweede Kamer geen belangstelling
om op dit moment over de waterschappen als
overheid te discussiëren. Dus eindelijk rust?
Nee, want ondanks mijn bovenstaand betoog,
wat voldoende argumenten aandraagt om het
waterschap als instituut in stand te laten,
schijnen waterschappen meer dan andere
overheden steeds opnieuw hun bestaansrecht
te moeten bewijzen. En waar gaat het alle-
r^isE bibüo^;\
Bestaansrecht
DOOR 'W A Gosselaar
Nou vergeet het maar, de vraag 'waarom toch
waterschappen?',blijft terugkeren.
Langzamerhand worden steeds meer taken
aan de waterschappen gedelegeerd. De WVO
schept in 1970 al ruimte om de waterkwali-
teitstaak over te dragen aan de waterschap
pen. In Zeeland is dan ook vanaf 1975 sprake
van integraal waterbeheer. Onder de naam
Brokx-droog kunnen vervolgens ook de platte
landswegen naar de waterschappen. De
waterschappen in de westelijke provincies
gaan die uitdaging aan. Onder het motto 'leg
de taken zo dicht mogelijk bij de burger' gaat
de landelijke politiek door met decentralise
ren. En met Brokx-nat gaan ook de zee
weringen van het rijk naar de waterschappen.
En toch maar blijven vragen naar het nut van
de waterschappen. De waterschappen zelf
introduceren de brede kijk en werken mee
schappen wel zelf aan hun organisatie. Het
aantal van 2000 in 1950 is in 2000 al terugge
bracht tot 60. Hoe hard is het in Nederland in
die periode eigenlijk gegaan met dé hervor
mingen van de andere overheden? Provincies,
stadsgewesten, regio's, gemeentelijke herinde
lingen? Overigens wil ik de vraag eigenlijk lie
ver niet stellen, maar aan wie zouden de
waterschappen hun taken moeten overdragen?
Aan gemeenten? Die moeten straks via de
Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening aandacht
aan water gaan schenken, omdat ze anders
liever de uiterwaarden en de zeeweringen
volbouwen.
Aan de provincies? Het is nu juist de bedoeling
dat ze steeds meer op afstand toezicht hou
den en steeds minder operationele taken ver
vullen. Provinciale waterstaat bestaat al niet
meer. Of taken overdragen aan het rijk. Ik heb
maal om? Om de burger. En die geeft hele
maal niets om de discussies over structuren.
Die wil een waterschap dat de taken uitoe
fent, liefst aanspreekbaar en tegen zo laag
mogelijke kosten kunnen we dat blijven doen.
Ik heb nu even teruggeblikt in de recente
historie die ons bestaansrecht als stevig veran
kerd beschouwt, maar zoals gezegd de discus
sie is niet verstomd, dus volgende keer iets
over toekomstige ontwikkelingen. Immers, we
hebben nog tegoed de discussie over
waterschapsbelastingen in de 21e eeuw, de
bestuursschouw van het waterschap door
professor Toonen in opdracht van de provin
cies en de Europese ontwikkelingen, waarbij
(ik zeg het maar vast) het Nederlandse
waterschapsmodel als goed voorbeeld zou
kunnen dienen.
Wordt vervolgd!
maart 2000
3
waterwerker
