maar schade ijke stoffen
iamen...
Minder schadelijk
José Lemmen
Begin dit jaar ondertekenden
minister Nijpels en de Nederlandse
fabrikanten van spuitbussen een
overeenkomst om het gebruik van
CFK's in spuitbussen te beëindigen.
Een mooi resultaat voor Vereniging
Milieudefensie, Stichting Natuur
en Milieu en Aktie Strohalm die in
november 1987 samen met
konsumentenorganisaties aktie
voerden tegen het gebruik van CFK's
Er is nog meer werk aan de winkel,
ook voor u I Opletten geblazen blijft
het met koelkasten, isolatie
materiaal in de bouw en met
vleesschaaltjes en eierdozen van
piepschuim.
Piepschuim
Koelmiddel
Wat kunt u doen
Bevat een
chloorRltjor
zijn vo°
VOOR
van ozon
e stratose
Freons, CFK's, chloorfluorkoolwaterstoffen
o
p een hoogte van 15-50 kilometer
boven de aarde bevindt zich de ozon
laag. Een luchtlaag die als een filter
werkt en ons beschermt tegen de ag-
gressieve ultraviolette straling van de
zon. Als die straling ongehinderd de
aarde bereikte, zou alleen op grote
diepte in zeeën en meren en in de
bodem nog leven mogelijk zijn. De
ozonlaag is daarom van essentieel be
lang voor ons allemaal.
De laatste jaren komen er steeds
meergeluiden dat het niet bestgesteld
is met die ozonlaag. In het Zuidpool
gebied wordt zelfs gesproken overeen
Spuitbussen vormen de grootste toe
passing van CFK's40 tot 50% van de
CFK's die de lucht ingaan, komen uit
spuitbussen. Ze worden eraan toege
voegd om te zorgen dat de inhoud er
als een mooie nevel uitkomt. De naam
drijfgassen spreekt wat dat betreft voor
zich. Gelukkig gaat er nu iets veran
deren. Dat is goed mogelijk, wanterzijn
ook minder schadelijke drijfgassen op
de markt zoals butaan, propaan en di-
methylether. Het gebruik van CFK's is
voor de meeste produkten, behalve
enkele medicijnen volkomen onnodig.
Ondanks de geslaagde aktie blijft het
echter opletten. Erzullen nog lange tijd
oude spuitbussen in de handel zijn,om
maar niet te spreken van buitenlandse
bussen.
U kunt er zelf achterkomen of een
spuitbus CFK-d'rijfgas bevat. De fabri
kant is verplicht dit op het etiket te ver
melden. Als de volgende tekst op een
spuitbus staat, kunt u maar beter een
andere keuze maken.„Waarschu
wing bevat een chloorfluormethaan
dat schadelijk kan zijn voor het milieu
en voor de gezondheid van de mens
door vermindering van ozon in de stra
tosfeer". Deze tekst is met name te vin
den op haarverzorgingsprodukten, de
odorants en scheerschuim, maar ook
in doe-het-zelf produkten als verf en
montage-, voeg-en isolatieschuim.
Tweede op de lijst van ozon-aantasters
staat piepschuim. CFK's worden hier
gebruikt in het fabrikageproces als het
materiaal geblazen wordt. Er zijn ver
schillende soorten piepschuim. De
kwalijke soort is het gladde glanzende
piepschuim waarop groente, vlees en
kip verkocht worden en waarvan
sommige eierdozen gemaakt zijn. Het
gebruik van CFK als blaasmiddel is
hier volkomen overbodig er zijn heel
goede alternatieven zoals koolzuur
gas en stikstof. Het is afhankelijk van
de fabrikant of het piepschuim met
CFK geblazen wordt of niet. Voor de
konsument is dit jammer genoeg niet
zichtbaar, zodat het beter is om
schaaltjes van piepschuim maar hele
maal te mijden. Het alternatief is karton.
Soms ziet u verschillende verpak
kingen zelfs naast elkaar op het schap
staan, een makkelijke keuze I
In de bouw worden vaak polystyreen
isolatieplaten gebruikt, ook dit mate
riaal wordt door sommige fabrikanten
(o.a. Dow Chemical) met CFK gebla
zen. Mijden dus I
Verder worden CFK's toegepast als
koelmiddel in koelkasten, vrieskisten
en aircondioners. Dit geeft vooral pro
lemen als deze apparaten op de
schroothoop terecht komen, waar het
CFK kan weglekken. Op dit moment
zijn er geen alternatieven voor het ge
bruik van CFK's in koelinstallaties. Er
wordt gewerkt aan de ontwikkel ing van
apparaten waarmee het CFK afgetapt
en gezuiverd kan worden, zodat het
geschikt wordt voor hergebruik.
Het lijkt bijna onvoorstelbaar dat
CFK's in veel gevallen volkomen on
nodig toegepast worden, terwijl het
ozon-probleem levensgroot aanwe
zig is. Als u als konsument een
steentje wilt bijdragen om het pro
bleem te verkleinen, heeft u mis
schien iets aan de volgende tips.
Niet alle spuitbussen bevatten CFK
's; door het etiket goed te lezen
kunt u hier achter komen.
Nog beter is het om spuitbussen
helemaal te mijden. Goede alterna
tieven zijn handverstuivers met
een pompventiel, rollers en stiften.
Een goed alternatief voor spouw
muurisolatie met polyurethaan-iso-
latieschuim of polystyreen-platen
zijn glas- of steenwol.
Mijd verpakkingsmateriaal van
piepschuim. Kies voor karton en
wijs uw leverancier op het ozonpro
bleem.
Probeer zo lang mogelijk gebruik te
maken van uw koelkast of breng
hem naar een tweedehands-winkel. -
-WAARSCHUWING-:
„gat" in de ozonlaag. Ook boven Mid
den-Europa is de laatste vijftien jaar
sprake van een afname van het ozon
gehalte. Chloorfluorkoolwaterstoffen
leveren een grote bijdrage aan deze
afbraak. Door hun lange levensduur
(ze blijven wel 100 jaar in de lucht)
hebben ze alle kans om op te stijgen
naar hogere luchtlagen waar ze onder
invloed van zonlicht reageren met
ozon waardoor het langzaam afbreekt.