ft
Elk jaar is het weer spannend: wie hoort
er dit jaar het eerst een koekoek roepen?
Als de koekoek weer terug is, begint voor
veel mensen pas echt de lente. Zijn roep is
makkelijk te herkennen en vaak al van ver
te horen. Er bestaan vele koekoeksoorten,
maar alleen onze koekoek, die voorkomt
in Europa en Azië heeft die duidelijke roep
waarnaar hij is genoemd.
Het is niet zo moeilijk een koekoek te horen,
maar heb je er wel eens een gezien?
Een koekoek is een prachtige vogel. Wie ge
duld heeft en op het geluid af gaat kan hem
misschien te zien krijgen. Een gestreepte
borst en grijsbruine rug heeft de koekoek.
Zijn oog is felgeel en hij heeft een puntige
snavel om insecten en mee te vangen en
op te eten. Koekoeken eten vooral insec
tenlarven, maar ook wormen, spinnen en
duizendpoten, kevers, vliegen, waterjuffers,
vlinders en motten. Zelfs harige en giftige
rupsen, die meestal door de andere vogels
met rust worden gelaten.
CU
Sommige mensen vinden de koekoek een
valse parasiet. Dat komt omdat ze niet zelf
hun eieren uitbroeden. Dat laten ze iemand
anders doen, net als het grootbrengen
van hun jongen. Het koekoeksvrouwtje let
scherp op kleine vogels die hun nest aan
het bouwen zijn. Als hun nest klaar is en er
een eerste ei is gelegd, is de koekoek er als
de kippen bij. Op een moment dat er nie
mand bij het nest is, steelt de koekoek er
een ei uit. Dit eet ze zelf op of ze laat het
kapot vallen. Daarna legt ze voor dit ei in de
plaats snel haar eigen ei in het nest.
Het koekoeksjong komt vaak eerder uit het ei
dan de andere vogeltjes. Zo gauw het gebo
ren is, gooit hij alles wat in het nest zit naar
buiten. Of het nou eieren zijn of jonge vogels.
Waarschijnlijk heeft de koekoek speciaal aan
deze gewoonte zijn slechte naam te danken. De
jonge koekoek groeit veel harder en wordt
veel groter dan zijn pleegouders. De pleeg
ouders moeten hard werken om zo'n hongerige
reus genoeg eten te geven. Na 3 weken gaat
de jonge koekoek van het nest. Nog steeds
geven de pleegouders hem te eten. Vaak
moeten ze op zijn rug gaan zitten om de in
secten in die grote bek te stoppen.
Je zou toch denken dat die kleinere vogels
een beetje dom zijn. Zien ze dan niet dat er
een ander ei in het nest ligt? Uit een onderzoek
is gebleken dat nesten waar door de koekoek
een ei in is gelegd, het koekoeksei heel sterk lijkt
op de eieren van de pleegouders. Hierdoor laten
de pleegouders misschien het nest minder
gauw in de steek. Onze koekoek heeft zeker
15 a 20 verschillende typen eieren, leder vrouw
tje legt wel haar leven lang hetzelfde type ei.
Meestal is dat in het nest van een vogelsoort
waar ze zelf ook bij is opgegroeid.
Wist je dat:
- de koekoek wel 10 tot 15 eieren legt
Meestal 1 per nest van een andere vogel, zoals
de graspieper, heggenmus, rietzangers, witte
kwikstaart en gekraagde roodstaart.
- koekoeken eindjuli wegtrekken naar Oost-Afrika
De jonge dieren gaan pas in de herfst. In
april komen ze weer aan in Nederland.
- een mannetje een gebied van 50 ha bezit
Dat zijn ongeveer 100 voetbalvelden. Hij jaagt
iedereen die er niet hoort weg uit zijn gebied.
Al in de zomer trekt de koekoek weg voor de
winter. Elke vogel doet dat op eigen houtje.
Ze verzamelen zich niet zoals bijvoorbeeld
spreeuwen of ganzen doen. Veel koekoeken
leggen tijdens de trek duizenden kilome
ters af. Het is een raadsel hoe de vogels de
weg weten te vinden helemaal naar Afrika.
Pas in de lente komen ze weer terug. Heb jij
deze lente de koekoek al gehoord?
Sandra Dobbelaar
