1
I
Blaadjes in de herfst
Leuke waarneming
Heerlijk weer voor een modderbad
era
0
M
In de herfst verkleuren de blaadjes. Daarna
vallen ze af. Hoe komt dat nou?
In de bladeren wordt suiker gemaakt met
behulp van bladgroenkorrels. Daar iszonne-
energie bij nodig, kooldioxide uit de lucht
en water uit de bodem. Er ontstaat zuurstof,
wat afgegeven wordt aan de lucht. Zuurstof
is heel belangrijk voor ons mensen. Zonder
zuurstof kunnen wij niet leven.
Bladeren verliezen vocht dat als waterdamp
in de lucht verdwijnt. Bomen zorgen op deze
manier voor afkoeling, net zoals mensen
zweten. Dit water moet steeds weer worden
aangevuld vanuit de bodem. In de winter is
de bodem erg koud, soms zelfs bevroren.
Het is dan voor bomen heel moeilijk om water
op te nemen. Als een boom zijn bladeren
zou houden, zou hij te veel verdampen en
helemaal uit drogen. Dat is de reden dat de
boom zijn bladeren afstoot.
Voordat een boom zijn blaadjes laat vallen,
haalt hij er eerst de bruikbare stoffen uit. De
bladgroenkorrels worden afgebroken en de
bouwstoffen worden opgeslagen in de bast
en de wortels. In een blad zitten naast groene
ook gele en rode kleurstoffen. Normaal
gesproken zie je die niet, maar als de blad
groenkorrels verdwijnen komen de rode en
gele kleuren tevoorschijn. Als al het bladgroen
is afgebroken, groeit aan de voet van de
bladsteel een kurklaagje. Daardoor stopt
het watertransport naar het blad. Het blad
verdroogt en valt uiteindelijk van de boom.
Bomen kun je heel goed herkennen aan de
bladeren en vruchten. Bij elke boom is het
net weer even anders.
De beuk heeft ovale bladeren met een punt
aan het einde. De rand is gegolfd. De vruchten
van de beuk, de beukennootjes, zijn drie
hoekig van vorm.
De bladeren van de haagbeuk lijken op die
van de beukmaar hebben een getande rand.
De meest voorkomende eik is de zomereik.
De bladeren hebben een golvende rand. De ei
kels groeien aan een lange steel. De wintereik
lijkt op de zomereik, maar de eikels zitten
direct aan de tak vast.
De paardenkastanje heeft stervormige
bladeren, die uit 5-tot 7 delen bestaan. De
kastanjes zitten in een bolster met stekels.
De kastanje is niet eetbaar. De bladeren van
de tamme kastanje zijn heel anders. Ze zijn
lang en puntig. De kastanjes zitten in een
zeer stekelig omhulsel en zijn eetbaar!
Vind je zelf bladeren en wil je weten van
welke boom ze komen?
Kijk op www.bomengids.nl daar kun je het
vast wel vinden.
Experiment: Waterverlies door bladeren.
In deze proef ga je kijken en rekenen om uit
te zoeken hoeveel water door de bladeren
van een twijg wordt opgenomen.
1. Dit heb je nodig: twijg met bladeren, 2
(maat) glazen, keukenolie, water, geruit papier,
potlood of stift. Teken de omtrek van een
blad op het geruit papier.Tel de ruitjes binnen
de lijn om de oppervlakte te berekenen. Om
te berekenen hoeveel water gebruikt wordt
per vierkante centimeter blad, moet je de
hoeveelheid 'verdwenen'water delen door
de oppervlakte van alle bladeren samen.
Giet de glazen half vol met water en voeg
een laagje olie toe. Gebruik je gewone glazen,
dan moetje nog een schaalverdeling aan
brengen. In één glas zetje de twijg.
2. Noteer het waterpeil in beide glazen en
zet ze in het licht. Na acht uur meetje hoeveel
water uit beide glazen weg is. In het glas met
de twijg moet het peil gezakt zijn. Aangezien
het water door de olie niet kan verdampen,
moet het verdwenen zijn via de bladeren.
Anja van der Giessen
Job uit Axel meldt dat hij een lieveheers
beestje heeft gevonden. Hij heeft op internet
gezocht en het blijkt een roomvleklieve-
heersbeestje te zijn. Eerst dachten hij en
zijn moeder dat het misschien een tienvle-
klieveheersbeestje was, maar toen ze hem
vergeleken op de site stippen.nl zag hij dat
hij daar te kleine stippen voor had. Ook
had ie er meer dan tien! Daarna is het lie
veheersbeestje weggevlogen. Ze zijn nog
op de plek gaan kijken, maar ze zagen hem
niet helaas.
Leuke waarneming Job! We zetten hem op
waarneming.nl voor jou.
Heb je ook een leuke waarneming? Geef het dan
aan ons door of zet hem zelf op waarneming.nl
"Zaterdag 3 september zijn we met 11 Stek-
kertjes in hetVerdronken Land van Saeftinge
op excursie geweest.
Het was lekker zwemmen in de geulen omdat
het zo warm weer was. Met een groot sleepnet
hebben we verschillende soorten krabben
gevangen en ook garnalen."
Hanneke Smulders
QO
CD
ÊT*
ÊT*
CD
CD
C
O
C
O
