SALAMANDERS IN ZEEUWS VLAANDEREN
In Zeeuws-Vlaanderen komen 8 soorten amfi
bieën (Kleine watersalamander, Kamsalaman-
der, Alpenwatersalamander, Groene kikker,
Bruine kikker, Boomkikker, Gewone pad en
Rugstreeppad) voor. In vergelijking met de rest
van Zeeland zijn we rijkelijk bedeeld. Dit komt
omdat er relatief veel zoetwater is en omdat het
landschap kleinschalig is. Toch is ook bij ons de
amfibieënstand in vergelijking tot circa 50 jaar
geleden enorm achteruitgegaan. Veel drinkput
ten, die dienen als voortplantingsbiotoop zijn
gedempt, omdat ze met de komst van de water
leiding overbodig geworden waren. Het vee in
de wei kon zoet drinkwater verkrijgen uit een
drinkbak en met het dempen van de put werd
het weiland weer wat groter. Ook hagen, kleine
bosjes en andere landschapselementen verloren
hun functie en werden omgezet. Hiermee gingen
zomer- en winterbiotopen verloren. De laatste
decennia is er gelukkig veel gedaan aan bio
toopherstel voor amfibieën. Door Stichting Land
schapsbeheer zijn in het kader van het Amfibie
project Zeeuws-Vlaanderen enige honderden
biotopen opgeknapt of opnieuw aangelegd. Niet
alleen amfibieën profiteren hiervan maar ook
veel andere dieren en planten die afhankelijk
zijn van kleinschalige landschapselementen en
kwalitatief goed zoet water profiteren mee. Om
het effect te meten van het natuurherstel, is het
noodzakelijk om te monitoren. Zo ontstaat er
ook een compleet beeld van welke soorten mo
menteel in welke regio voorkomen. Gebleken is
dat er nog aardig wat gebieden zijn waar onvol
doende gegevens van bekend zijn. Daar ik
vraag ik u om waarnemingen (ook van algeme
ne soorten) door te geven. Onderzoek levert
altijd onverwachte ontdekkingen op, want wie
had 15 jaar geleden gedacht dat er in Zeeuws-
Vlaanderen op meerdere locaties Alpenwatersa
lamanders zouden rondzwemmen. Door de or
ganisatie RAVON (Reptielen, Amfibieën, Vissen
Onderzoek Nederland) wordt momenteel hard
gewerkt aan een verspreidingsatlas en dan is
het natuurlijk leuk als deze zo compleet mogelijk
is.
Onderzoeken welke soort amfibieën er op een
locatie voorkomen, kan het best door de voort-
plantingswateren (in het voorjaar) af te speuren.
Door: Alex Wieland
Al rondlopend kun je klompen kikkerdril (van de
Bruine kikker) of eisnoeren (van de Gewone
pad) zien. Soms zie je padden of kikkers langs
de waterkant. De jonge kikkers en padden kun
je op de gekste plaatsen op het land tegenko
men. Groene kikkers, Boomkikkers en Rug-
streeppadden maken veel geluid. De salaman
ders zijn wat moeilijker. Indien er veel zitten en
het water helder is, dan kun je ze zien zwem
men. Een handig hulpmiddel is het inventarise
ren met fuiken. De fuiken zijn zo vervaardigd,
dat de salamanders die vooral 's nachts actief
zijn, er wel in kunnen zwemmen, maar niet uit.
Bij het lichten van de fuik (na 1 of 2 nachten)
kan bepaald worden welke soorten er zitten. Het
voordeel van fuiken ten opzichte van het bemon
steren met een schepnet is dat het betreffende
biotoop niet geheel overhoop gehaald wordt. St.
Landschapsbeheer Zeeland heeft een aantal
fuiken beschikbaar die op verzoek uitgezet kun
nen worden. De laatste jaren is er veel geïnven
tariseerd met de fuiken en er zijn veel ontdekkin
gen gedaan. Een aantal biotopen worden jaar
lijks op dezelfde wijze onderzocht zo kan be
paald worden of de populatie in het betreffende
gebied voor- of achteruit gaat.
In dit artikel worden de verspreidingskaartjes
getoond van de salamanders. De vraag is om
waarnemingen van alle amfibieën (ook de alge
mene padden en kikkers) door te geven zodat
deze meegenomen kunnen worden om de ver
spreidingskaartjes zo compleet mogelijk te ma
ken. De resultaten kunnen in een vervolg artikel
worden getoond en zijn natuurlijk ook te zien de
Atlas. De kaartjes zijn gemaakt door RAVON.
De Kleine watersalamander is de meest algeme
ne salamander. Toch komt deze lang niet overal
even algemeen voor. Op het kaartje is te zien
dat in Oost Zeeuws-Vlaanderen ten westen van
Axel, rondom Vogelwaarde en de omgeving
Westdorpe- Sas van Gent minder stippen staan.
Het is soms moeilijk te zeggen waardoor dit
komt. Vermoedelijk zitten ze hier wel, maar zijn
ze niet gemeld, zie kaartjes slecht onderzochte
gebieden. Wel is duidelijk dat ze niet houden
van grote open en monotone gebieden.
19
