EEN ROODGROENE BALANS
IN OOST ZEEUWS VLAANDEREN
Door het gereedkomen van de Westerschelde-
tunnel en het wegvallen van de veerverbinding
worden in Oost Zeeuws Vlaanderen nieuwe ge
bieden ingevuld met rode stenen in de vorm van
wegen, bedrijventerreinen en (recreatieve) wo
ningbouw. In dit artikel wordt gepleit voor een
balans tussen rood en groen(natuur).
De Roodgroene Balans, een kwestie van
hoogwaardigheid.
De natuur als aandachtspunt van ruimtelijke or
dening is net als de gesystematiseerde ruimtelij
ke ordening zoals men die tegenwoordig beoe
fend een tamelijk recent verschijnsel.
Het ordenen van ruimte op zich heeft voor de
Nederlanden al een wat langere geschiedenis in
verband met de waterhuishouding (de water
staat) maar de natuur werd daarin eerder als
een bedreiging of overlastfactor ervaren, dan als
een 'commodity' zogezegd.
Tot op heden kunnen we stellen dat de natuur,
als het erop aankomt nog steeds het sluitstuk op
de begroting vormt, ook onder de gewijzigde
aandacht die ze tegenwoordig geniet.
Eigenlijk zou ons dat zorgen moeten baren want
de natuur is het die wat we doen mogelijk
maakt, zij is onze mogelijkheidsvoorwaarde en
daarmee is zij het ook die harde grenzen stelt
aan wat we vermogen te doen. Haar kennen is
dus van groot belang en dat kan alleen door
haar ook te bewaren.
Het onderwerp van dit project, de roodgroene
balans, is het landschap.
In deze wereld waarin mensen rondlopen is het
landschap onvermijdelijk het product van het
spanningsveld tussen cultuur, natuur en econo
mie, waarmee wat het laatste betreft hier be
doeld wordt; alle activiteiten om den brode die
we ons menen te moeten veroorloven.
Het Nederlandse landschap in het algemeen en
het Zeeuws Vlaamse in het bijzonder is als na-
tuurcategorie cultuurhistorisch te noemen, want
in haar vorming grotendeels ten dienste van de
economie in de bovengenoemde brede zin tot
stand gekomen.
De wildernis heeft moeten plaatsmaken voor
Door: Peter Clijsen en Geertje v.d. Krogt
een beheerste landschappelijk ontwikkeling die
door calamiteiten als watersnoodrampen en oor
logen bij tijd en wijle danig gefrustreerd werd,
maar niettemin met name na de tweede wereld
oorlog onder invloed van de wederopbouw-
mentaliteit geworden is wat zij nu is.
Hamvraag is; wat willen we nu en hoe spelen we
dat klaar?
Een kwestie van hoogwaardigheid, was de sub
titel van deze beschouwing.
Met betrekking tot de Roodgroene Balans lijkt
me hoogwaardigheid een sleutelbegrip te moe
ten worden. We willen toch allemaal een opti
maal resultaat van onze inspanningen. Het eni
ge probleem hierbij is het verschil van mening
en insteek dat hier zou kunnen optreden.
Daarom is het niet genoeg dat alle betrokkenen
in dit proces een eigen definitie van hoogwaar
digheid ontwikkelen, maar dat zij die hoogwaar
digheid ook verlangen van de kwaliteit van de
verbinding tussen die verschillende gezichtspun
ten.
Het is hoe dan ook de gezamenlijkheid immers,
die het landschap produceert waarin we leven,
werken en recreëren. Optimalisering van hoog
waardigheid lijkt dus alleen mogelijk vanuit een
integrale visie op- en aanpak van het landschap.
De natuur als vitale drager van dit landschap zal
derhalve, willen we niet in de woestijn terecht
komen, hoger moeten worden ingeschat.
Eigenlijk is het curieus dat we dat al niet veel
eerder hebben ingezien.
Natuur en cultuur vormen immers al jaren een
economisch sterke combinatie.
De combinatie van natuur- en cultuurhistorische
elementen zijn de kurk waar een groot deel van
de recreatieve productie op drijft en de wens om
ergens te gaan wonen wordt meestal in een
combinatie van werk en wonen gedaan waarbij
bovengenoemde elementen vaak doorslagge
vend zijn bij het nemen van beslissingen. waar
om woont men graag in Wassenaar?) Cultuur en
natuur beïnvloeden de economie ook in de moti
vatie van mensen om iets meer te doen dan wat
'om den brode alleen' noodzakelijk is.
Twee complementaire ontwikkelingen hebben
4