y? Herstelmogelijkheden voor Kruipend moerasscherm (Apium repens) In 1983 werd Apium repens gevonden op drie groeiplaatsen langs kreken in Zeeuws- Vlaanderen. Sindsdien is de soort op meer plaatsen aangetroffen, zoals op de vroon- gronden van Schouwen en in Overijsel en Gelderland. Recent onderzoek wijst uit dat de groeiplaatsen van Schouwen verdwenen zijn; dat Apium repens inmiddels op vier plaatsen voorkomt in Zeeuws-Vlaanderen en dat alleen de groeiplaats in Overijsel nog over is, maar dat dit een zeer rijke groei plaats is. Op de groeiplaats aan de noordzijde van de Vo gelkreek (gemeente Hontenisse) bleek de soort in 1993 als gevolg van verruiging door het ont breken van beweiding, te zijn verdwenen. Het sindsdien gevoerde maaibeheer is succesvol gebleken aangezien Apium repens is terugge keerd. Toch lijkt het beheer niet ideaal. De ver ruiging wordt niet wezenlijk teruggedrongen, nieuwe kiemmogelijkheden worden niet gecre- eerd en de soort handhaaft er zich met moeite. Kruipend moerasscherm (Apium repens) stond begin jaren tachtig te boek als een bijna uit Ne derland verdwenen soort, waarvan de laatste waarneming in 1961 uit de omgeving van Zuid- dorpe in Zeeuws-Vlaanderen afkomstig is.1 Meer dan twintig jaar later werd door de toen malige Provinciale Planologische Dienst voor Zeeland (PPD) de soort teruggevonden in drie kreekbegeleidende graslanden in oost Zeeuws- Vlaanderen.2 Dat is van groot belang, omdat Kruipend moerasscherm een soort is die in zijn gehele Europese areaal sterk is bedreigd.3 Dit artikel gaat in op de effecten van natuurbe- heersmaatregelen op één van die drie groei plaatsen en geeft daarnaast een overzicht van de landelijke populatie-ontwikkeling van de soort in de laatste 15 jaar. De Vogelkreek In augustus 1983 kwam ik voor de PPD terecht bij de Vogelkreek tussen Kuitaart en Hengstdijk, gemeente Hontenisse (kmhok 60-373). Op de Door: Peter A. Maas Gorteria 25/1, 3 maart 1999J Kruipend moerasscherm: bloem en blad Foto: Peter Maas achterzijde van de streeplijst schreef ik een kort verslag: "Zeer veel zoet-vochtige vegetatie. 'Hoog' langs bouwland stukje vrij soortenarm grasland. Vervolgens grasland aflopend naar de kreek toe, hierin langzaam overgaand, zodat er 'n brede drassige zone aanwezig is. Hierin o.a. zeer veel Triglochin palustris (Moeraszoutgrasj, Samolus valerandi (Waterpunge), Oenanthe la- chenalii O. aquatica (Zilt en Watertorkruid), zeer veel Eleocharis uniglumis (Slanke water bies), Rumex palustris (Moeraszuring), Lycopus europaeus (Wolfspoot), Alisma lanceolata A plantago-aquatica (Slanke en Grote waterweeci- bree), enkele Hippuris vulgaris (Lidsteng), Cirs - um palustre (Kale jonker), enz., en als absolute hoogtepunt diverse ex. van Apium repens (Kruipend moerasscherm) en Blysmus com pressus (Platte bies)". Het Kruipend moeras scherm was totaal onverwacht. Dat jaar vonden we de soort terug op drie verschillende plaatsen in oost Zeeuws-Vlaanderen. Pas in 1993 kwam ik er weer, en het gebied bleek totaal verruigd. Meer dan manshoog Rie Harig wilgenroosje en Koninginnenkruid en op slag van Zwarte els. In zo'n ruigte kun je een vondst van het petieterige Kruipend moeras scherm wel vergeten. In 1983 werd ik op mijn zoektocht vergezeld door enkele koeien. Zij graasden rustig het gebiedje kaal en in de dras sige zode maakten ze met hun poten flinke puf 16

Tijdschriftenbank Zeeland

de Steltkluut | 1999 | | pagina 18