Mossen en korstmossen in het natuurreservaat de West
geul (Braakman-Noord).
door Lucien Calle met aanvullingen van Maurice Hoffman
Op 11 december 1994 vond er een speciale mossen en korstmossen excursie
plaats langs de Westgeul in Braakman-Noord. Dit verhaal geeft een impressie
van die wandeling.
De excursie stond onder de
enthousiaste en deskundige leiding van
medelid Maurice Hoffmann. Er waren
18 deelnemers, wat een succes mag
genoemd worden voor een excursie
gewijd aan deze nog steeds sterk
ondergewaardeerde groepen van
organismen. Het was een prachtige
zonnige dag, waardoor niemand
problemen had met de wat langere
excursieduur (drie uur).
De laaggelegen vochtige graslandjes
en kruipwilg-struweeltjesrond de
Westgeulkreek vormen een uitzonderlijk
interessant terrein voor fauna en flora
en is een uniek gebied temidden van de
kleiige Zeeuws-Vlaamse polders. Het
zandige substraat bevat zeer veel
schelpgruis en is daardoor in principe
kalkrijk en dus basisch. Het kreekwater
is brak (bijna zout zelfs) en zorgt ervoor
dat het grondwater ook brak is. Op de
bolle terreindelen heeft het regenwater
echter een zoetwaterlens gevormd, die
drijft op het zwaardere brakke water.
Het regenwater loste in de loop van de
tijd veel kalk uit de bovenste boven
lagen op. Hierdoor wordt de opper
vlakkige bodemlaag kalkarmer en
zuurder. In hoeverre de zure neerslag
dit proces versnelt heeft blijft
onduidelijk. De ontwikkeling van humus
versterkt nog eens het zuurder worden
van de bovenste bodemlaag.
Eén en ander brengt met zich mee dat
er allerlei gradiënten bestaan van zout
naar zoet en van basisch naar zuur.
Samen met de hoge vochtigheid geeft
dit een ideaal milieu voor een rijk
gediversifieerde mosflora. Het afplaggen
van een deel van het gebied creëerde
dan weer een nieuw pioniers-milieu met
geheel eigen mossoorten. Meer naar
het zuiden liggen in het gebied hoger-
gelegen en daardoor veel drogere
terreinen met opnieuw een geheel eigen
mosflora en een aantal interessante
korstmossen.
De eerste mossen die
we te zien kregen
waren algemene
soorten die je ook in
het gazon voor je
eigen huis kunt tegen
komen: Puntmos,
Gewoon haakmos, Fijn
laddermos en Groot
laddermos. Puntmos is
een storings-indicator.
Zijn massale aan
wezigheid hier vindt
zijn oorsprong in de
jeugdigheid van het
terrein (pas onttrokken aan de invloed
van de zee in 1952; daarvoor een
slikke-, schorre- en zandplatengebied),
het hoge gehalte aan voedingsstoffen
en de wisselende waterstanden. Haak
mos is onmiskenbaar, het heeft
Haakmos
