NIEUWE SOORT IN DE WESTERSCHELDE Balanus balanodes subspecies Downensis door Peter Maas Zelden, zéér zelden wordt er in onze contreien een plant- of diersoort gevonden welke nog nooit eerder werd beschreven. Groot was dan ook de verbazing toen wetenschap pers tijdens een routine-onderzoek in de Westerschelde op een diersoort stuitten welke men nergens, zelfs niet in de meest ontoegankelijke literatuur kon terugvinden. Ongetwijfeld behoorde deze soort, die langs de laagwaterlijn 1,5 km. ten westen van Ter- neuzen werd gevonden tot de Crustacea oftewel Kreeftachtigen. Het kegelvormige ske let, bestaande uit zes gegroefde, op de hoeken overlappende platen deed vermoeden dat het hier de Balanus balanodes betrof of, in goed Hollands, de Gewone zeepok. Het was echter aan een fanatieke, zeer oplettende stagiair te danken, dat men dit ene exemplaar (overigens vond men later nog grote kolonies, ieder uit vele duizenden exem plaren bestaand) aan een nauwkeurig onderzoek onderwierp. Het was met name de ma nier waarop dit dier zijn voedsel bemachtigde die totaal onbekend was, zelfs bij 's-werelds beroemdste Crustaceologen. Zoals bekend vangt de zeepok zijn voedsel met een vanuit het Abdomen gegroeide staartwaaier, welke soms zelfs voorzien is van speciaal gemodificeerde aanhangsels. De aanhangsels welke men hier aantrof werden echter nimmer, bij geen enkele diersoort aangetroffen. Het betreft een minuscuul orgaantje bestaande uit een zeshoekig, zakvor mig geheel waarbinnen een holte met vermoedelijk agressieve spijsverteringssappen. De zeshoekige structuur is binnen de natuurwetenschappen niet geheel onbekend en het was dan ook dank zij de inzet van vermaarde chemici, dat men uiteindelijk de aard van dit dier kon doorgronden en het een naam kon geven. Na toestemming van de Internationale Systematiek-Commissie (I.S.C.) te Bern (Zwitser land) werd dan ook tot publicatie overgegaan. De soort welke men in de Westerschelde aantrof werd benoemd als zijnde: en kreeg als Nederlandse naam mee: De Benzeenpok. Deze vondst is door wetenschappers in binnen- en buitenland met groot enthousiasme ontvangen. Dat de Benzeenpok juist op deze plaats tot ontwikkeling kon komen, was zeker achteraf niet zo verwonderlijk. De voor de typische orgaantjes aan de staartwaaier benodigde structuren zijn immers op grote schaal aanwezig in de Westerschelde. Het betreft de che mische stof Benzeen, welke door dit organisme zonder problemen direkt in het spijsverte ringsstelsel kan worden ingebouwd. Het is dankzij het nabijgelegen industriecomplex van DOW-Benelux, dat immers grote hoeveelheden Benzeen in de Westerschelde loost, dat dit unieke, zeer zeldzame en ongetwijfeld endemische soort aan de inventarislijst van de Westerschelde kan worden toegevoegd. Helaas heeft DOW aangekondigd de lozing van Benzeen terug te dringen, hetgeen tot grote bezorgdheid onder de Crustaceologen heeft geleid. Gevreesd wordt dan ook dat Balanus balanodes subspeciës Downensis reeds kort na zijn ontdekking zal uitsterven. Momenteel wordt er hard gewerkt aan een reddingsprogramma dat via actiegroepen ten uitvoer moet worden gebracht. Er heerst echter grote verslagenheid en pessimimis- me 128

Tijdschriftenbank Zeeland

de Steltkluut | 1992 | | pagina 16