750 jaar keramische dakpannen
r^J
v*
kanten en voorgangers, zodat we heden
ten dage zijn uitgekomen bij nummer 38
in de persoon van dr. G. Bos.
De gemeente van Serooskerke bleef
klein. Maar tussen bergen en dalen bleef
zij tot heden in stand. De kerk werd na
de watersnoodramp hersteld nadat nog
even afbraak had gedreigd en anno
2005 mag Gods Woord hier nog elke
zondag worden gehoord en verkondigd.
Daarmee plaatst deze gemeente zich
niet alleen in de traditie van haar voor
gangers, maar heeft zij ook de opdracht
aanvaard die Christus Zelf aan Zijn
gemeente heeft opgelegd en die we vin
den in de laatste verzen van het Evange
lie van Mattheüs: "Mij is gegeven alle
macht in hemel en op aarde. Gaat dan
henen, onderwijst alle de volkeren,
dezelve dopende in den naam des
Vaders en des Zoons en des Heiligen
Geestes. lerende hen onderhouden alles
wat ik u geboden heb. En zie. Ik ben met
ulieden alle de dagen tot de voleinding
der wereld. Amen."
Huib Uil is gemeentearchivaris van Schouwen-
Duiveland.
Deze inleiding werd uitgesproken op
zaterdagavond 25 juni 2005 in de her
vormde kerk te Serooskerke ter gelegen
heid van 600 jaar christelijke gemeente.
Een artikel van de hand van mevr. ir.
G.S. van Holthe tot Echten over het kerk
gebouw wordt opgenomen in het volgen
de bulletin.
P.M Grijpmk, Register op de parochiën, alta
ren, vicarieën en de bedienaars zooals die
voorkomen in de middeleeuwse rekeningen van
den officiaal des aartsdekens van den Utrecht
sen dom. deel 1, Amsterdam 1914, Scaldia, 76.
Deze en de voorgaande bijbeltekst zijn ont
leend aan de zogenaamde Deux-aes-Bijbel.
Met dank aan de heer J. Haalboom, Gerefor
meerde Bijbelstichting te Leerdam.
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Classis
Schouwen-Duiveland, inv.nr 1Zeeuws Archief,
Staten van Zeeland, inv.nrs. 471-486. Resolu
ties Gecommitteerde Raden; Rekenkamer van
Zeeland, Acquitten geestelijke goederen
Schouwen-Duiveland, inv.nrs 27582 en 27682.
HUUB MOMBERS
De geschiedenis van de dakpan in de
Nederlanden is inmiddels ongeveer 750
jaar oud. Op de tijdschaal is dat nog
relatief jong, want de Etrusken, de vroe
gere bewoners van het huidige Italië,
gebruikten dakpannen al sinds 800 vóór
Christus en uit opgravingen is gebleken
dat de Chinezen zo'n drieduizend jaar
geleden de techniek van het bakken van
klei voor dakpannen en stenen al ken
den.
De Romeinen
Merkwaardig hierin is dat de Romeinen
in de eerste eeuw na Christus in ons
land al steen- en pannenovens bouwden
om hun producten te stoken, dus de
kennis was wel aanwezig. Opgravingen
onder andere te Berg en Dal (Holdeurn)
brachten vele vondsten van stenen en
dakpannen aan de oppervlakte. Toen de
Romeinen onze streek in de vijfde eeuw
verlieten is deze kennis verloren gegaan
en het heeft tot circa 1300 geduurd eer
deze techniek weer werd toegepast.
Harde en weke daken
Aan het eind van de dertiende eeuw,
rond 1280, verschijnen in ons land de
eerste zogenaamde 'harde' daken. Hier
mee worden daken bedoeld die gedekt
zijn met keramische, dus van klei gebak
ken daktegels of dakpannen.
Een andere, ook harde dakbedekking
was uiteraard het leien dak, maar dit
werd alleen toegepast op kerken, kloos
ters en kastelen; zij bezaten immers vol
doende kapitaal en connecties met
andere gebiedsdelen voor de levering
van dit materiaal. Natuurleien werden
toen, en nu nog steeds, gewonnen uit
zogenoemde leigroeven in onder andere
Duitsland, Frankrijk en Engeland.
Dat neemt niet weg dat er geen kerk of
klooster met riet werd gedekt, want het
is bekend dat op het platteland buiten de
stedelijke bebouwing nog menige kerk
met riet of stro gedekt werd. Die noemen
we 'weke' daken.
In de steden was het gebruik van harde
daken in het begin ook een bijzonder
heid want het merendeel van nieuwbouw
gebeurde altijd nog met het traditionele
riet- of strodak. Het gebruik van houten
planken (schindelen) of leem kwam ook
nogal eens voor. We onderscheiden dus
harde daken en weke daken.
Daktegels en golfpannen
Om de regelmatig terugkerende stads
branden tegen te gaan kondigden de
stadsbesturen wel verordeningen af,
zogenoemde stadskeuren, dat er niet
De ontwikkeling van de dakpan in Nederland
Holle en bolle dakpannen, 14de en 15de eeuw.
K
HF.
Quackpan, tweede helft 15de eeuw
Holle dakpan (later oud-holle dakpan), 16
eeuw.