Het Middelburgse brandbocht:
kerkbank en instelling
3
Het kerkbestuur neemt van oudsher let
terlijk een aparte plaats in de protestant
se kerk in Immers, kerkvoogdij, ouderlin
gen en diakenen zitten op speciale stoe
len of banken. Vroeger bezaten ook de
leden van het stads- of dorpsbestuur en
de ambachtsheer en zijn familie eigen
banken, de zogenaamde herenbanken, in
het kerkgebouw. Dit waren meestal afge
sloten, omheinde ruimten, soms ook over
kapt. Vandaar dan ook de naam "bocht"
voor dit soort kerkbanken. Een wel heel
speciale bocht bevond zich in de Middel
burgse Nieuwe Kerk.
Het "Woordenboek der Zeeuwse dialec
ten" geeft onder "bocht" als verklaring: "2.
bocht (gesloten) kerkbank" en iets verder
op: '"t brandbocht: bank(en) v. h. bestuur
v. de brandweer: Mdb." De Middelburgse
brandweer bezat dus een eigen kerkbank.
Nu bestaat het Middelburgse brandweer
korps als beroepsorganisatie weliswaar
pas sedert 1931maar al veel eerder werd
er aan brandpreventie gedaan In 1435
besloot het stadsbestuur al dat er iedere
nacht acht man moesten waken "om te
belettene ongevallen, die comen mochte
van viere, van kaerssen en anders". In de
daarop volgende jaren vond een verdere
professionalisering en institutionalisering
van de Middelburgse (vrijwillige) brand
weer plaats.
"In 1751 kregen de gezamenlijke
brandmeesters en onderbranders [sic]
met de bestuurders het eigendomsrecht
tot het hebben van een kerkbocht in de
Nieuwe Kerk. Hierdoor werd bereikt, dal
in geval van brand in de stad, de aanwe
zige beambten zonder veel opschudding
onder den dienst de kerk konden verla
ten", aldus G. van Nederveen in een -in
het archief van de Middelburgse brand
weer berustend- manuscript.
C.A. van Swigchem vroeg in 1985 in een
artikel in het "Zeeuws Tijdschrift" aan
dacht voor dit brandbocht in de Nieuwe
Kerk. Hij vermoedde dat de kerkbank
omstreeks 1764 in gebruik genomen
werd en dat er overigens ook weinig over
bekend zou zijn. Het Middelburgse Colle
ge van Brandmeesters nam echter reeds,
zoals we hierboven zagen, in 1751 voor
eigen rekening het bocht in gebruik. Het
zogenaamde "Brandmeester Bocht" was
Het Brandspuilrneeslersbochl in de Nieuwe Kerk ie Middelburg (RAZ. Zei III li 556)
■rSESê
