ht geweest voor het 'kroonjuweel' op de kop
'haaldelijk zijn door NLGO zienswijzen inge-
stemmingsplannen. Vorig jaar nog hebben
ntarisatieprogramma van zandwallen en schur-
riertal momenten om het gebied nader te leren
g door het zandwallengebied onder leiding van
Dam over het leven op en rond boerderij de
Tekst: Ed van Wijk. Foto's: Jan Baks
Elzen hadden, als stikstofbinder, een gunstig effect
op de bodem. Het afgevallen blad dat in de greppels
terecht kwam werd er jaarlijks uitgeschept en op de
schrale akkertjes verspreid als bemesting.
Uitmijning
De zanderige grond van het Ouddorpse zandwallenge
bied was niet echt vruchtbaar. De grondwaterstand was
ook nog eens laag waardoor de boeren alle zeilen bij
moesten zetten om wat opbrengst van de akkertjes af te
halen. Eind 1800 wilden de boeren het gewas dichter bij
het grondwater krijgen en lieten daarom een laag van
de zanderige percelen verwijderen. Eerst werd de teel
aarde verwijderd en vervolgens de arme zandgrond.
Nadat het perceel op diepte was gekomen, werd de
teelaarde weer teruggebracht in de ontstane diepte. Dit
proces noemen we uitmijnen. Vele tientallen loonarbei
ders hebben met schop en kruiwagen het zand verwij
derd en er links en rechts lange en hoge grondwallen
van gemaakt, de zogenoemde zandwallen. De zandwal
len waren relatief hoog en breed. De eerste zandwallen
werden meestal op de perceelscheiding gelegd. Hierdoor
zijn vele schurvelingen onder de zandwal terecht geko
men. Omdat er zo veel zand werd uitgemijnd werden
er ook zandwallen halverwege de percelen aangelegd.
Hierdoor is het landschap kleinschaliger geworden dan
het al was. Na de Tweede Wereldoorlog zijn er vanuit
agrarisch oogpunt geen zandwallen meer aangelegd.
Het was niet meer nodig, de meeste grond was al uit
gemijnd. In totaal is een paar honderd hectare gebied
op deze manier in cultuur gebracht. Na de Waters
noodramp in 1953 werd een deel van de zandwallen
afgegraven voor de aanleg van wegen en de verster
king van de dijken. De zandwal wordt in de regio ook
wel 'hoagte' genoemd. Vanaf 1990 zijn er weer nieuwe
zandwallen aangelegd. In die periode werden er in het
kader van het poelenplan Ouddorp vele poelen hersteld
of opnieuw aangelegd. Het uitkomende zand werd ver
volgens gebruikt om zandwallen te herstellen of nieuwe
zandwallen aan te leggen, het gebeurde nu dus niet
vanwege agrarisch belang.
Gewassen
De kleinschaligheid van het landschap dat ontstond
door het uitmijnen van de akkers heeft ook een heel
apart klimaat tot gevolg. De zandwallen en de zan
derige akkers zorgen ervoor dat er een microklimaat
ontstaat. Tussen de zandwallen wordt het in het vroege
voorjaar eerder warm en de wind heeft minder vat op
de gewassen. Daarvan kon de agrarische sector profijt
trekken: jarenlang waren de vroege aardappelen van
Ouddorp een maand eerder op de markt dan elders en
werd er een goede prijs voor betaald. Ouddorp stond
ook bekend om zijn bloemzaadteelt, meekrap en Oost-
Indische kers.
annenpad, een oud kerkenpad door het zandwallengebied
23
