NLGO 40 JAAR
HET ZANDWAI LE
Schurvelingen
In de 40 jaar die NLGO bestaat is er altijd ve<
van het eiland: het zandwallengebied in Oudi
diend op in onze ogen onwenselijke wijzigin;
vrijwilligers van NLGO actief meegedaan aan
velingen van de gemeente.
In het jubileumprogramma van dit jaar war ei
kennen: een fietstocht door Ouddorp en een
Krijn Tanis, en een lezing en excursie door H
Kleistee.
Hameeten
Goeree is gelegen op een wadplaat van Duinkerke-klei,
die in de vroege middeleeuwen door lage duinen werd
overstoven. Boeren legden in dit reliëfarme duin zgn.
hameeten aan. Deze werden ook wel haymeten of hayge-
meeten genoemd. Zo'n hameete was een aaneenschake
ling van kleine akkertjes met een totale oppervlakte van
rond de 5 hectare. Eromheen werd een aarden walletje
aangelegd van ongeveer 1 tot 1% meter hoog met aan
beide kanten een greppel. Dit waren de zogenoemde
schurvelingen, die vaak werden beplant met doornachtige
struiken. Deze waren noodzakelijk om het vee erbinnen
te houden of om het wild van buiten tegen te houden. Ook
werd het stuifzand door deze begroeiing tegengehouden.
Binnen de hameete werd landbouw bedreven in wissel
teelt. Het terrein bestond uit meerdere akkertjes en er
waren ook meestal een of meerdere poelen aanwezig om
het vee te laten drinken. Op een akker werd het ene jaar
een graangewas geteeld, het andere jaar bijvoorbeeld een
koolgewas. Vervolgens werd de akker braak gelegd en
begraasd door een koe of geit. Binnen de hameete werden
de akkertjes onderling gescheiden door een greppel. In
veel gevallen werden de oevers van de greppels beplant
met elzen. Hierdoor ontstonden de elzenmeten. Wanneer
men de elzen kapte, gebruikte men het hout meestal als
brandhout of voor afrastering spalen.
Zandwallen
Het zandwallengebied is van oorsprong een open land
schap. De bebouwing stond langs de bebouwingslinten
die zowel van noord naar zuid als van oost naar west
waren gesitueerd. De tussenliggende gebieden waren
in gebruik als landbouwgrond. Over de zandwallen
en tussen de akkers door liggen enkele zandwegen en
kerkenpaden. Vanaf de bebouwingslinten en de kerken
paden was het tussenliggende gebied goed te overzien.
Sedert jaren staan de landschappelijke waarden van dit
gebied onder druk. Door het oprukken van de recreatie
is een groot deel van de agrarische gebieden omgezet in
recreatieterrein. Ook werden de kleine boerderijtjes bin
nen het zandwallengebied verkocht en vervangen door
grotere wooneenheden. Hierdoor zijn de bebouwingslin
ten uiteindelijk dichtgeslibd en wordt het achterliggende
open landschap steeds minder beleefbaar. Nog steeds
worden lege percelen zonder woonbestemming verkocht
aan particuliere eigenaren en projectontwikkelaars die
hopen om uiteindelijk een bouwvergunning te krijgen.
Binnen het beleid van de gemeente is het in een aantal
gevallen zelfs mogelijk geweest om binnen de Ruimte
voor-Ruimteregeling op het eiland bebouwing te saneren
en vervolgens binnen het zandwallengebied iets nieuws
te bouwen. Het economisch gewin bij het opsplitsen van
percelen en het vergroten van het bebouwd volume is zo
groot dat er een niet aflatende druk op verdere verdich
ting van de bebouwing is.
Excursie Kleistee
22
