Groot onderhoud Sic
Landgoed Slot Haamstede
In 1981 kocht Natuurmonumenten het landgoed Slot
Haamstede dat bestaat uit het Slot, het Slotbos en
het Zeepeduinencomplex. De oorspronkelijke eigena
ren bedongen bij de verkoop het gebruiksrecht voor
het Slot en Slotbos. Een bezoek aan het Slot of het
Slotbos is dan ook alleen mogelijk tijdens excursies.
Het Zeepeduinencomplex is wel vrij toegankelijk, zij
het op een beperkte padenstructuur.
De geschiedenis van het bos
Er is weinig bekend over de historische tuinaanleg
bij het Slot. In ieder geval is de tuinaanleg uit de 17e
en 18e eeuw grotendeels verdwenen. Een kaart uit
1707 getiteld 'De Plantagie' toont ons een inrichting
in renaissancestijl. Typerend is dat bij een kasteel in
die tijd een stelsel te zien valt van plantages, moes
tuinen en boomgaarden. Opvallend bij het Slot zijn
de drie parallelle lanen die uitkomen op een boer
derij. Een kadastrale minuut van 1811-1832 toont al
veranderingen: diagonale lanen zijn aangevuld met
meer westwaarts gelegen lanen. Deze lanen zijn niet
gericht op de boerderij maar op het duin. Op dit
moment resteert nog maar een deel van het lanen-
patroon uit die perioden. De centrale toegangslaan
vanaf de Slotpoort is in ieder geval een element dat
al op de eerste kaarten voorkwam.
De bomen in het Slotbos staan vooral op rabatten
en werden vroeger als hakhout beheerd. Ook toen
al was het een nat gebied. Om de bomen te plan
ten in die natte omgeving werden eerst geulen of
slootjes gegraven om het water af te voeren. Met de
uitkomende grond werden enigszins hoger liggende
richels gemaakt. Dat zijn de zogenoemde rabatten;
hierop stonden de bomen dus hoger en iets droger.
Door overmatige onttrekking van drinkwater aan het
duin in de periode 1930-1979 daalde het grondwa
terpeil sterk. Door de verdroging raakten de rabatten
in verval. Echter, omdat er tegenwoordig Haringvliet
water wordt geïnfiltreerd en de winning van drink
water is verplaatst naar putten in de boswachterij, is
er sprake van een duidelijke stijging van het grond
water in het Slotbos. In samenhang met het verval
len afwateringssysteem zorgt die stijging al enkele
decennia juist weer voor zeer natte omstandigheden
in de winterperioden.
In de nazomer, herfst en winter van 2012/2013 is groot onderh
Haamstede, Belangrijkste werkzaamheden waren het v]jjzetten
lieren en de groepenkap in een voormalig hakhoutperc< el. Hier
en vertel ik over de geschiedenis van het bos.
De vegetatie
Het bos bestaat hoofdzakelijk uit eiken, essen en
populieren, afgewisseld met elzenhakhout. Vooral de
eiken zijn waardevol. Er staan tientallen eiken van
minstens 120 jaar oud. Oudste boom is ongetwij
feld een beuk, welke minstens 250 jaar oud is. Deze
bomen zijn gespaard gebleven voor overstromingen
met zout water dankzij de hogere ligging van het
Slotbos.
Een duidelijk relict uit de landgoedperiode zijn de
rododendrons langs de hoofdlaan. In de loop van de
tijd zijn er in het bos ook soorten gaan groeien als
esdoorn, lijsterbes en meidoorn. In de ondergroei
van het bos komen soorten voor als gewoon na-
gelkruid, maarts viooltje en stinkende gouwe. Ook
stinsenplanten als narcis en geknikte vogelmelk zijn
aanwezig.
Het Slotbos vóór de uitdunning
Door Ted Sluijter
24
