De zwanen van LEDA
Door Johan Everaers
«5-.^..^.4's:
h i
De Griekse oppergod Zeus bezocht Leda, de echtgenote van de Spartaanse koning Tyndareos,
in de gedaante van een prachtige zwaan. Volgens de mythe werden negen maanden later
Kastor en Polydeukos geboren, die in de Romeinse mythologie Castor en Pollux heten.
In 1987 presenteerde beeldend kunstenaar Dora Dolz
(1941-2008) in galerie De Lachende Koe in Rotterdam-
Delfshaven haar Leda-verzameling. Ze had diverse
kunstenaars uitgenodigd ook een bijdrage rond dat
onderwerp te leveren. In het kader van mijn mailart
activiteiten stuurde ik per post een serie tekeningen van
een vlucht zwanen in de vorm van de letter Z in plaats
van de bekende V. Geen vorst op komst, maar een teken
aan de hemel dat Zeus in aantocht was. Sinds die ten
toonstelling werd mijn voorliefde voor ganzen minder
en groeide die voor zwanen.
Eind 2012 zag ik op een niet gerooid aardappelveld bij
Zonnemaire een kleine zwaan die een groene kleurring
aan zijn poot droeg met de code ADS. Uit de terugmel
ding van de Engelse vogelringcentrale bleek dat deze
Cygnus bewickii de voorafgaande winter enkele weken
in Catalonië had doorgebracht.
Een eyeopener die ertoe leidde dat ik daarna ontdekte
dat ook de wilde zwaan (Cygnus cygnus) af en toe bij
streng winterweer de Middellandse Zee bereikt.
De kleine zwaan haalt dus Spanje en ook de wilde zwa
nen die voorkomen op IJsland overwinteren soms bij de
Middellandse Zee. Hoewel die Europese geelsnavels daar
in de broedperiode afwezig zijn hoeft dat nog niet te
betekenen dat de paartijd pas buiten de winter begint.
Welke zwanensoort Zeus koos voor zijn vermomming
blijft een niet te beantwoorden vraag.
Zo hakte ook Constant Nieuwenhuys (1920-2005) de
knoop niet door. Hij schilderde Leda en de zwaan in
1993 zo dat de snavel van Zeus alleen zwart laat zien.
Dat nu hebben alle Europese zwanensoorten. Noch sna-
velgeel, noch snavelrood te bekennen bij Constant, maar
de houding van zijn zwaan toont de sierlijkheid van een
knobbelzwaan.
12
7Ï. gjtiMB '%-«•' fJtjV»
w •»»»■>- HHUMHEwWI
«in-f.
