Ganzen en zwanen
Potloodtekening 1973 "Hommage aan Man Ray".
Op Goeree-Overflakkee, maar ook daarbuiten zag ik tussen 1960 en de eeuwwisseling in de polders af
gedankte auto's definitief geparkeerd bij een dam of langs een dijk, op overhoekjes of half in een grep
pel. Ze werden gebruikt als jachthut, schafthok of schuilplaats voor de arbeiders op het land en fun
geerden als opslagplaats van gereedschap als spaden en rieken, schrepels, jute zakken etc. Dat ik me
die auto's zo goed herinner, heeft alles te maken met het feit dat mijn echtgenote die in het landschap
wegroestende auto's ongeveer veertig jaar geleden fotografeerde en vervolgens gebruikte voor haar
tekeningen en schilderijen. Enkele van die tekeningen gaf ze de titel "s(car)ecrow" (=vogelverschrilcker)
en dat sluit wonderwel aan bij de twee jaar geleden onder Schouwse en Flakkeese boeren in zwang
geraakte methode om door middel van vervoermiddelen ganzen en zwanen te weren van hun land.
Tien Heestermans maakte eindjaren zestig haar eerste foto
van een afgedankte auto naast het tweesporen betonpad
tussen het haventje van Galathee en Ooltgensplaat. Later
werden binnen- en buitendijks op Goeree-Overflakkee en
Schouwen-Duiveland diverse auto's als alternatieve schuur
tjes gefotografeerd en bleek dat Ford- en Volkswagenbusjes
het populairst waren. Ook tussen Goedereede en Ouddorp
werden enkele autoschuurtjes in het landschap gefotogra
feerd. Zoals de vrachtwagen van het merk Dodge met op de
achtergrond de toren van Goedereede. Hij stond midden in
het weiland van de Koudenhoek en leidde tot de tekening
"Hommage aan Man Ray, het raadsel van Isodore Ducasse."
In een aangrenzende polder stonden wegroestende auto's in
een rietkraag en er zijn ook foto's gemaakt van een Citroen
Traction Avant die bijna volledig opging in het landschap.
De raampjes waren vervangen door planken, tegen het wrak
stonden ruiterpalen en bessenstruiken camoufleerden het
geheel. De serie autowrakken werd uiteindelijk afgesloten
met een tekening gebaseerd op foto's van wrakken die wa
ren achtergelaten op de Slikken van Flakkee.
In de jaren tachtig was een groot deel van de autowrakken op
geruimd. De wiedende landarbeiders waren sterk in aantal af
genomen en, naar ik aanneem vanwege groeiend milieubesef,
vonden de landeigenaren zelf dat achtergelaten auto's niet in
sloten, bermen en langs grasdijken thuishoorden. Ongeveer
rond de eeuwwisseling was een bewust in het buitengebied
achtergelaten auto een zeldzaamheid geworden. In die tijd
bracht ik een bezoek aan Newfoundland en daar werd ik weer
herinnerd aan die oude gewoonte om auto's te dumpen in het
landschap. Vanzelfsprekend werden er toen foto's gemaakt. In
Canada is aan ruimte geen gebrek en op Newfoundland laat
men nog steeds autowrakken langzaam wegroesten in onge
rept natuurgebied. Het is er vandaag de dag nog steeds niet
ongewoon om bijvoorbeeld zo'n typische oude, gele schoolbus
te zien die met de jaren langzaam verder wegzakt in een afge
legen vennetje. De recentste keer dat ik werd herinnerd aan
"Landschap met autowrak" was, zij het onder andere omstan
digheden, twee jaar geleden op Schouwen-Duiveland toen ik
in de gaten kreeg dat die midden op een perceel wintertarwe
geparkeerde witte auto er, in eerste instantie naar mijn gevoel
doelloos, na enkele weken nog steeds stond.
Schuilhut of
i
22
