Veldleeuwerik in vrije val
Veldleeuwerik. Foto: Henk Harmsen.
Interessant onderzoek aan een ex top-5 broedvogel van Nederland.
Ted C.J.SIuijter
Het gaat niet goed met de Veldleeuwerik. Een understatement als we beseffen dat de soort als
broedvogel in ons land letterlijk gedecimeerd is. Tussen 1973 en 2000 nam de soort met minstens
90% af (Atlas Nederlandse broedvogels 2002). Van top-5 broedvogel tot zorgenkind! De soort is
daarom terecht als Rode Lijstsoort aangemerkt. Ook op Schouwen-Duiveland is het bedroevend
slecht gesteld met de soort in het cultuurlandschap. Zo'n 30 jaar geleden kon je in het broedsei-
zoen op vrijwel elke willekeurige plaats op ons eiland gedropt worden en (veel!) meerdere
Veldleeuweriken tegelijk horen zingen. Nu mag je al blij zijn als je na een half uur fietsen een mager
handjevol scoort...
De oorzaken van de vrije val zijn veelomvat
tend en ook nog verschillend per biotoop zoals in
de duinen, op de heide en in cultuurland. Als we
hettothet cultuurlandschap beperken zijn de oor
zaken vooral terug te voeren op de schaalvergro
ting en intensivering. Het gaat dan om zaken als
steeds vroeger en vaker maaien van gras, de op
komst van mais en wintertarwe (ten koste van zo-
mertarwe) en afname bermlengte. Ook de dichte
re stand van het gewas speelt een rol: dit is
mogelijk geworden door veredeling waardoor
rassen beter reageren op kunstmest. Kruiden krij
gen geen kans en vogels kunnen er niet meer tus
sen. Daarnaast zorgen het efficiënte insecticiden-
en herbicidengebruik voor een verarming van de
kruidenrijkdom en afname van beschikbare
zaden en prooidieren.
Onderzoek in Zeeland
De afgelopen drie jaar, van 2006 t/m 2008mocht
auteur onder de vlag van SOVON meedoen aan
een onderzoek in Zeeland, speciaal gericht op
mogelij ke stimuleringsmaatregelen voor de Veld
leeuwerik. Het betrof in feite een vervolg op een
onderzoek dat in Groot-Brittannië is gehouden.
Het onderzoek in ons land bestond uit observatie
van cultuurgrond waarop speciale 'leeuwerik-
veldjes' waren aangelegd. Deze proefveldjes
76