Het nieuwe Tiengemeten:
welkom of weemoed over het oude?
Gerard L. Ouweneet
Toen de provincie Zuid-Holland in december 1993 het eiland Tiengemeten aanwees als natuuront
wikkelingsgebied, stond Natuurmonumenten te popelen aan de slag te gaan. Kort na de aanwijzing
kwam de vereniging naar buiten met ideeën. 'Tiengemeten wordt een weergaloos vogelgebied'
was de titel van het verhaal waarin de plannen werden onthuld in het verenigingstijdschrift
'Natuurbehoud'. Ook al omdat in dit verhaal werd gekoketteerd met de begrippen 'bos' en 'natuur
ontwikkeling', was er niet bij voorbaat unaniem applaus, waarbij ongetwijfeld een rol speelde dat
ook het 'oude' Tiengemeten veel te bieden had. Inmiddels zijn wij 15 jaren verder en is het nieuwe
Tiengemeten een feit, een eiland waartoe het Haringvliet vrije toegang heeft.
In de periode 1993-2008 veranderde veel. Het
inzichtwonvelddatonzenatievia RijnenMaas te
maken zou kunnen krijgen met een stijgende wa-
terdoorvoer en ook buitengaats met een zeespie
gelstijging. De nota 'Ruimte voor rivieren' was
het resultaat. Voorts kwam Den Haag met het ge
dachtegoed dat de natuur er is voor de mensen,
hetgeen ertoe leidde dat in bestaande en zeker in
nieuw aan te leggen natuurgebieden recreatiefa
ciliteiten ruim baan moeten krijgen. Vervolgens
kregen terreinbeheerders van waterrijke gebie
den - vooral óók in het deltagebied - te maken
met aanzienlijke aantallen broedende
(ver)wilde(rde) ganzen, die zich manifesteren op
nabijgelegen akkers en/of weidegronden, op
plaatsen dus waar de grondgebruikers ze liever
kwijt dan rijk zijn. En tot slot kon Natuurmonu
menten tijdens het maken van de plannen reke
ning gaan houden met effecten van het op stapel
staande 'kierbesluit'.met in een later stadium een
zodanige verdere openstelling van de Haring-
vlietsluizen dat alsdan sprake kan zijn van een 'ge
dempt getij' op het Haringvliet en verder landin
waarts. Na al tweemaal te zijn uitgesteld,
verzekert Rijkswaterstaat thans dat het 'kierbe-
sluit' in 2010 een feit zal zijn.
Weemoed, weelde, wildernis
Ook degenen die met dierbare herinneringen
aan het oude Tiengemeten thans aan wal stappen
van het nieuwe,zullen onder de indruk raken van
hetgeen Natuurmonumenten er verrichtte. Tij
dens het karwei slaagde de vereniging er voortdu
rend in met haar nieuwe Tiengemeten in de publi
citeit te blijven, zodat belangstellenden op de
hoogte zijn van de opzet van het project. Indien
niet, ga zelf een kijkje nemen. Eerst wat getallen.
Met de aankoop en herinrichting van het eiland
waren in totaal 37 miljoen euro gemoeid, waarbij
de Europese Unie participeerde voor 1.6 miljoen
in de (her)inrichtingskosten. Het eiland kreeg
drie inrichtingsmodellen, drie gezichten dus.
Weemoed, Weelde en Wildernis. In Weemoed
streeft Natuurmonumenten ernaar een oud
Zeeuws boerenbedrijf van omstreeks 1850 te
doen herleven.compleet met de teelt van oude ge
wassen, waarbij gierst en spelt. Verreweg het
grootste deel wordt ingenomen door Wildernis.
Een stroomgeul die rechtstreeks aansluit op het in
oktober 2007 geopende instroomgat vanuit het
Haringvliet, doorsnijdt Wildernis in de lengte
richting. waardoor de zuidkant van het eiland uit
sluitend bereikbaar wordt voor degenen die be-
8
