Goeree-Overflakkee
Nacht van de echte duisternis 05-08-2006
De stroomstoring van zaterdag 5 augustus j.l. heeft mij een dubbel gevoel opgeleverd. Op de eer
ste plaats heel vervelend en ook confronterend: we zijn toch wel erg afhankelijk van elektriciteit.
Naast de verlichting, de TV, radio, de wasmachine, doet ook de warmwatervoorziening het niet
meer. Een lekkere douche nemen na een klusmiddag is er niet bij. De looptelefoon geeft ook al nul
op rekest. Koffie zetten moet weer ambachtelijk worden uitgevoerd. Al met al even omschakelen.
Het andere gevoel ontstond later op de avond, toen het donker werd. Aangezien het zelfs op het
platteland van Goeree-Overflakkee nooit meer echt donker wordt, was deze avond een ongekende
ervaring. In de polder om me heen kijkend, zag ik alleen koplampen en achterlichten; verder geen
verlichting. Tussen het opentrekkende wolkendek waren vele sterren te zien.
En een week later was het, zij het van kortere duur van het zelfde laken een pak. Zelfs een flauw
Melkwegstelsel was zichtbaar, iets dat alleen in de jaren '70 van de vorige eeuw nog was waar te
nemen.
Kortom, een onverwachte ervaring. Misschien
toch een reden om nog eens het idee van 'gedimde
nachtverlichting' van stal te halen. Een voorstel
van de Vereniging voor Natuur en Landschap GO
om 's nachts alle overbodige verlichting (reclame,
buitenlampen, monumentenverlichting en wel
licht ook een deel van de straatverlichting) voor
een bepaalde tijd, bijvoorbeeld van 0.00 tot 06.00
uur, uit te schakelen. Dan biedt het eiland van rust
en ruimte ook weer donkerte. Misschien ook een
extra verkoopargument voor het toerisme. Voor
de natuur (inclusief de mens) is het in ieder geval
goed. Donker naast licht heeft de natuur nodig:
om tot rust te komen en het voedsel te verwerken
of juist om actief te worden (nachtdieren). Een
idee dat we in 2004 aan de gemeentebesturen op
het eiland hebben voorgelegd, maar na het aan
vankelijke enthousiasme van enkele burgemees
ters, het toch niet haalde binnen de colleges.
Wat is de Nacht van de Nacht?
Onder het fenomeen Nacht van de Nacht wordt
verstaan dat in een bewuste nacht zoveel mogelijk
overbodige verlichting wordt gedoofd, waardoor,
als het meezit, een unieke sterrenhemel zich kan
manifesteren. Maar inieder geval echte duisternis
kan worden ervaren. Een ervaring die velen van
ons.zeker zij die richting Rij nmond- of Moerdij k-
gebied kijken, nauwelijks meer kunnen ervaren.
Het fenomeen Nacht van de Nacht is in Neder
land nog nauwelijks bekend. Vorig jaar werd de
eerste Nacht van de Nacht georganiseerd.
In Europa wordt dit gebeuren, al een aantal
jaren.rond de nieuwe maan van de maand novem
ber georganiseerd. In Vlaanderen bij voorbeeld
organiseert men het dit jaar voor de 12e keer (in
160 gemeenten, w.o. ook Antwerpen).
Waarom een Nachf van de Nacht?
Onze moderne maatschappij kan steeds min
der zonder verlichting. Deels begrijpelijk vanwe
ge het gevoel van onveiligheid, maar er is ook veel
'sfeer'-verlichting (tuin- en gevelverlichting) en
verlichting om aandacht te trekken (reclame),
waarvan het onnodig is deze gedurende de hele
nacht te laten branden. Jammer genoeg is het ge
bruik van kunstlicht in veel gevallen geëvolueerd
tot overdaad. Lichtbundels boven discotheken,
grote schijnwerpers op gebouwen en terreinen,
vrijwel nergens in Nederland is het 's nachts nog
helemaal donker. Duisternis wordt een zeldzaam
heid in Nederland. Naarmate de verstedelijking
toeneemt, neemt ook de hoeveelheid licht toe.
Tien procent daarvan straalt de sterrenhemel in
(die we daarom nog nauwelijks meer zien).
Foto's vanuit de ruimte laten zien dat het noord
westen van Europa (Nederland e.o.) en het noord
oosten van de USA zo'n beetje de koplampen van
onze aardbol zijn. Website foto: http://antwrp.
gsfc.nasa.gov/apod/image/0011/earthlights_dmsp_
big-jpg
In Europa neemt de lichtuitstoot (dat wat van
uit de ruimte wordt gezien) jaarlijks met 6 tot 9
procent toe, en de afgelopen 25 jaar is er vier- tot
tienmaal zoveel licht richting hemel bijgekomen,
zo blijkt uit Italiaans onderzoek.
Een groot deel van het licht komt bovendien
daar terecht waar het eigenlijk niet nodig of niet
gewenst is. Inefficiënt dus ook nog. Zo verlichten
60
