Op stap
met Gerard Ouweneel
biezen, riet en grasgors kalfde af tot een schamel
relict, met nog steeds ieder jaar opnieuw meters
verlies. Destijds waren het ganzen die hem hier
brachten. Dit was hun domein: de stille polders,de
wijde buitengronden en de grijze leegte van het
Hollandsch Diep. Hier moest J. Voerman Jr. ge
weest zijn voor zijn aquarel 'Hollandsch Diep in
den winter' voor Jac. P. Thysses' 'Onze groote ri
vieren'.
Aanvankelijk kwam hij hier alleen 's winters.
Om ganzen te bestuderen.ze te tellen en van ze te
genieten. Later liep hij hierin alle maanden. Werd
na terugkeer van een reiseen wandeling over deze
dijk steevast de eerste tocht. Moest hij,elders ver
blijvend, aan deze tocht denken, met zijn ver
trouwde plekken en vogels. En om van de het huis
op de dijk bewonende vrienden de nieuwtjes te
horen: 'vorige week elke dag een Visarend'. Of
'gisteren een Beflijster'. Dit voorjaar was het: "op
17 maart al de eerste Boerenzwaluw en daarna
zijn ze niet meer weg geweest'. Een andere keer:
'de Ijsvogel zit steeds vlakbij het keukenraam op
de waslijn'. En de eigen herineringen. Bij iedere
stap komen beelden op het netvlies: daar die Klei
ne Jager. Toen hoog overkomend een Zwarte
Ooievaar. Hier. in 1981, de eerste Havik voor de
streek en toen op dat hek, op die juni-avond in
1979,die Scharrelaar. En de Zeearenden, vroeger
af en toe, tegenwoordig bijna iedere winter. Soms
kort, meestal lange tijd. Net als hij, komen zij
steeds opnieuw naar deze rust en ruimte. Soms
slaapt een Zeearend in één van de voor het huis op
de dijk staande bomen.Zien de bewoners's nachts
het silhouet van de grote vogel vanuit hun slaap
kamer scherp gestoken tegen winterse luchten.
Bij de doorbraakplek van die februarinacht in
1953 blijft hij staan. Doorgaan of terug? Doorlo
pen betekent de contouren van de petrochemi
sche industrie rechts en de kolossale windturbine
achter Strijensas steeds dominanter in het land-
schap.Terug betekent zicht op het westen.de delta
in.met horizon en een mooie avondlucht. De wan
deling terug verloopt met naar binnen gekeerde
blik. De registratie van vertrouwde beelden en ge
luiden komt niet verder dan het onderbewustzijn.
Hoe lang zal hij hier alleen zijn met de rivier, bui
tengronden, polders en vogels? Een paar maan
den terug blieshet rijk terelfder ure plannen af om
in de polder links 250 hectare glastuinbouw neer
te zetten. Kassen, het verschrikkelijkste land
schapstype dat hij kent. Hier! De plannen kwa
men van de provincie, de instantie op wiens ver
zoek hij hier tegenwoordig de ganzen telt. Maar
ongetwijfeld zullen de volgende eeuw weer
beleidsbedenkers, projectontwikkelaars, finan
cieringsmaatschappijen, grondverzetbedrijven,
bouwers en natuurbouwaannemers op de prop
pen komen met plannen om rivieroever en pol
ders in te lijven bij de verstedelijkte agglomeratie,
die vanuil het noorden nu al tot minder dan twin
tig kilometer is genaderd. Een kwart eeuw gele
den was die raffinaderij op de tegenoverliggende
oever de eerste parachutist. Halverwege de vol
gende eeuw zal de inlijving zijn voltooid. Zal dan
deze ruimte zijn verdeeld tussen werken, wonen,
recreatie en waarschijnlijk ook forse stroken na
tuur, althans natuurbouw, fraai te overzien vanaf
een doordacht netwerk van wegen en natuurpa
den, aangelegd op voorspraak van aan het draag
vlak denkende politici. Maar heb geen illusies
overeen horizon rondom...!
De korte decemberdag loopt af. De eerste
vluchten ganzen komen naar buiten, naar de ri
vier. Buizerds op weg naar slaapbomen en vanaf
de Hoogezandsche Gorzen het 'kié-wi van Kievi
ten,'pie-oew' van Smienten en 'etsj' van Water
snippen. Uit de peppelrij komt het 'tjik' van een
Grote Bonte Specht en over de polder vliegt een
wijfje Havik richting voormalige eendenkooi.
Voor dit jaar was het de laatste ronde. Over vier
weken zal hij hier weer zijn. Voor de eerste mid
wintertelling van de nieuwe eeuw. Hoeveel nog
daarna?
Bij het huis op de dijk een groet aan zijn vrien
den. Dan de dijk af de polder in. De polder waarop
hij zo is gesteld. Maar die ligt in een natie waarmee
hij nog nauwelijks een binding voelt.
58
