De gierzwaluw opgenomen in het ziekenhuis
Illustraties: Elias Nauta.
Ger Maatkamp, coördinator gierzwaluw project
Aanleiding voor dit artikel is een bijzonder beschermingsproject ten behoeve van de Gier
zwaluw. Op initiatief van het ziekenhuis in Dirkslandzijn daarin de loop van december 1998 de
eerste 25, van in totaal 50,gierzwaluwnestkasten in de gevel ingemetseld. Naast informatie over
dit project wordt enige algemene informatie van de in Nederland voorkomende zwaluwen ge
geven.
In Nederland voorkomende zwaluwen
De twee algemeen bekende soorten:
- Huiszwaluw zwart/witte vogel met duidelijke
witte rugvlek. gedrongen bouw
- Boerenzwaluw donker van boven, licht van
onderen, rood/bruin voor
hoofd en keel. Kenmerkend zijn
de lange buitenste staartveren.
Bijna iedereen kent toch de huiszwaluw.
Dat is die zwaluw die zijn nest zo graag onder een
dakoverstek metselt. En waar zomers de vogelaars
in het dorp, gewapend met verrekijkers, de gevels
voor afstruinen om hun nesten te tellen. Of de boe
renzwaluw die u op een mooie zomeravond in
grote groepen op de telefoon- en elektriciteitsdra
den kunt zien zitten. Deze maken hun nesten graag
op balken in schuren.
Minder bekend zijn:
- Oeverzwaluw bruin/wit vanonder, donker
van boven,donkere borstband.
De kleinste van de vier geheel
- Gierzwaluw bruin/zwart met lichte keel-
vlek. lange smalle sikkelvormi
ge vleugels.
De oeverzwaluw is veel minder algemeen bekend
dan de huis- en boerenzwaluw. Logisch want er zijn
er minder van in Nederland. Daarnaast leven zij
ook verder van de bewoonde omgeving en hebben
geen specifiek opvallende eigenschappen waar
door ze zouden opvallen. De oeverzwaluw is voor
zijn nestgelegenheid afhankelijk van steile oevers.
In deze steile oevers graven zij een gang waarin zij
hun jongen groot brengen. Voor hun voedsel zijn
ze, net als alle soorten zwaluwen overigens, aange
wezen op insecten. De oeverzwaluw maakt, onder
andere om die reden.zijn nest het liefst zo dicht mo
gelijk bij open water.
I)e Gierzwaluw
Maar in dit artikel gaat het met name over de
gierzwaluw. De aanleiding hiervoor is een bijzon
der beschermingsproject wat op dit moment wordt
uitgevoerd in Dirksland. Als gevolg van de renova
tie van het ziekenhuis ging de nestgelegenheid van
de gierzwaluwen hier verloren. De gierzwaluw is
een zogenaamde holenbroeder. Hij maakt in Ne
derlandbij gebrek aan natuurlijke holen graag ge
bruik van de kieren en naden tussen dakpannen om
daar te nestelen. Dat was ook het geval bij het zie
kenhuis. Maar zoals het bij veel renovaties gaat.on-
derging ook hier het dak een zodanige verandering
dat deze situatie verdween. Geen dakpannen meer
met ruimte ertussen, maar een plat dak met asfalt.
Kortom de nestgelegenheid voor de gierzwaluw
was hier definitief verdwenen.
Op initiatief van het ziekenhuis is in samenwer
king met de Vogel werkgroep (VWG) naar een op
lossing gezocht om de gierzwaluw nieuwe nestge
legenheid te bieden. In nauwe samenwerking met
38
