Ganzen en zwanen op Schouwen-Duiveland,
voorkomen en kansen.
In een gezamenlijk artikel belichten Cor Berrevoets en Jan-Willem Vergeer de stand van zaken
met betrekking tot de ganzen en zwanen op Schouwen-Duivel and. Cor Berrevoets geeft aller
eerst een overzicht van de aantallen per soort, belang van Schouwen-Duiveland in internationaal
en provinciaal opzicht, voedsel en de gebieden waar ze verblijven. Veel informatie valt ook te
halen uit de heldere figuren en grafieken. Jan-Willem Vergeer gaat vervolgens in op een aantal be
heersaspecten die met de opvang van zoveel ganzen en Kleine Zwanen samenhangen. Want het
zijn er heet wat, Schouwen-Duiveland is een echt ganzenlandje!
Cor Berrevoets Jan willem Vergeer'
1. VOORKOMEN IN RUIMTE ENTIJD
Algemeen
Ganzen en Zwanen kunnen verdeeld worden in twee hoofdgroepen, vogels die grazen en zij
die op oogstresten foerageren. Onder de grazers worden gerekend de Knobbelzwaan, Kolgans,
Rotgans en Brandgans. Alle andere soorten foerageren voornamelijk op oogstresten en scha
kelen alleen tijdens koude-periodes over op grassen.
Knobbelzwaan, populatie 210 000 (NW en Cen
traal Europa. 1% 2100)
Internationaal en regionaal gezien is Schouwen-
Duiveland niet van groot belang voor de Knobbel
zwaan. De ontwikkelingbinnen de soort op Schou
wen-Duiveland is onbekend, slechts van twee jaar
zijn telgegevens bekend.
Gedurende het gehele jaar komen er Knobbel
zwanen voor op Schouwen-Duiveland. In de zo
mermaanden betreft dit broedvogels die in het na
jaar worden aangevuld met vele tientallen vogels
uit andere gebieden. In de winter van 1995/96 ver
bleven er maximaal 50-60 Knobbelzwanen in het
binnendijkse gebied van Schouwen-Duiveland.
Deze vogels werden voornamelijk waargenomen
op graslanden in de omgeving van de Grevelingen.
Kleine Zwaan, populatie 17 000(NW Europa, 1
160)
Schouwen-Duiveland is voor de Kleine Zwaan
een gebied van internationaal belang, vooral in de
maanden november en december is vaak meer dan
5% van de totale populatie op Schouwen-Duive
land aanwezig. Ook binnen Zeeland is Schouwen-
Duiveland het belangrijkste gebied voor deze
soort.
De maximale aantallen schommelen sinds het
begin van de jaren negentig tussen 848 en 1355,
doorveel uitwisseling met Goeree-Overflakkeeen
Noord-Beveland wisselen de aantallen soms dage
lijks.
1Coördinator Ganzenwerkgroep Zeeland
2) Regioconsulent Delta, Vogelbescherming Nederland
Vanaf eind oktober arriveren de eerste Kleine
Zwanen op Schouwen-Duiveland. Op zoek naar
akkers met oogstresten van voornamelijk bieten
zijn de meeste van deze vogels te vinden in de om
geving van Ouwerkerk-Oosterland en tussen
Brouwershaven en Zonnemaire. Gedurende de
laatste jaren zijn worden er jaarlijks tot 1000 Kleine
Zwanen in november of december waargenomen.
In januari zijn de meeste vogels weggetrokken
naar o.a. Engeland, in februari en maart zijn er
meestal nog enige tientallen aanwezig. Tijdens
koude winters kunnen Kleine Zwanen vaak langer
blijven.ze schakelen dan ook vaak over van de hard
bevroren oogstresten naar grassen.
Rietgans, populatie 300 000 (alleen rossicus1%
3000)
Binnen het Deltagebied is Schouwen-Duive
land het belangrijkste gebied voor de Rietgans.
Jaarlijks overwintert 1-2% van de totale populatie
op Schouwen-Duiveland. Binnen Zeeland zit vaak
meer dan de helft van de Rietganzen op Schouwen-
Duiveland. Het jaarmaximum van de Rietganzen
varieerde tussen 1991/92en 1995/96 tussen de 3666
en 5080.
In tegenstelling lot een tiental jaren geleden arri
veren de Rietganzen op Schouwen-Duiveland te
genwoordig al eind oktober. De hoofdmacht komt
echter pas eind november aan en bestaat meestal
uit 4-5000 vogels. Meestal blijven deze vogels tot
begin februari, maar in jaren met veel koude wor-
5
