"V/cuueT !<okdrOöf m.
(na-arfoio ^jantesQjst)
Sabellapavonina vind je vooral op een zanderi
ge, slibbige bodem. De koker is dan ook opge
bouwd uit kleine, fijne slibdeeltjes. Het lichaam is
mooi gekleurd, maar omdat het zich in de koker
bevindt, nooit te zien. De waaier van Sabella was
echter op de excursie prachtig te bewonderen. De
ze waaier bestaat uit een aantal geveerde tentakels,
met de mooiste kleuren: bruin, rood, violet, met
donkere strepen, etc. Deze tentakels worden ge
bruikt om het zeewater te filteren en daaruit voed
sel (plankton) en zuurstof op te nemen. Sabella is
een grote soort kokerworm (hij kan tot 25 centi
meter lang worden) en heeft veel voedsel nodig.
De waaier bestaat dan ook, in vergelijking met an
dere soorten kokerwormen, uit een groot aantal,
dicht op elkaar staande, tentakels (8-45).
De vondst van Sabella pavonina op het ponton
kan bijzonder worden genoemd, omdat kokerwor
men normaal moeilijk te vinden zijn. Ze leven laag
in de getijdezone en op de zandbodem, en bij een
enkele beweging of lichtwisseling trekken ze zich al
terug in hun koker, waardoor er vrijwel niets meer
van de worm te zien is. Ze kunnen zich zo snel te
rugtrekken in de koker door de extreem grote ze
nuwen in het centraal zenuwstelsel.
Voorkomen
Sabella pavonina is voor 1969 slechts één keer in
de Oosterschelde waargenomen. In de literatuur
wordt de gevoeligheid van Sabella voor vervuiling
als belangrijkste oorzaak voor de zeldzaamheid
genoemd. Nu door de afsluiting van het Volkerak
de aanvoer van vervuild (zoet) rivierwater in de
Oosterschelde gestopt is, zijn de kansen voor Sa
bella pavonina ook weer toegenomen en is het een
minder zeldzame soort geworden. Binnen de SWG
zijn echter vrijwel geen waarnemingen van Sabella
bekend. Een paar jaar geleden is een exemplaar
aangetroffen op de pontons van Burghsluis
(Schouwen), maar die is ondertussen al weer ver
dwenen. Een soort om naar uit te kijken dus als je
weer eens met je hoofd in, of boven het zeewater
hangt.
Literatuur
BARRET, J. AND C. M. YONGE, Collins Pocket Guide to
the Sea Shore, Collins, London 1962.
BRAFIELD, A. E., Life in Sandy Shores, Study in Biology no.
89, Edward Arnold, Southampton 1978.
W. WOLFF EN J. POST, Oosterschelde, het leven in en om het
water, Uitgeverij AW Sijthoff, Alphen aan den Rijn, 1979.
In het boek over de Oosterschelde van Wim Wolff en Jankees Post staan enkele fraaie foto's van deze Waaierkoker-
worm (blz. 66 en 93). Red.
23
