Temming vand&PlanfeQn.gp<D<zï
ïn.de*Buïn<zfo van,$ekouwzrbiz&2&te
9
John Beijersbergen, Jeannet Vermuë, Gerard Slob
Over vroeger en nu
Wie 50 jaar geleden de duinen van Schouwen introk, ging een wereld
binnen waarvan we nu nog slechts kunnen dromen. Blonde, stuivende dui
nen bij de Verklikker en van de vuurtoren tot WestenschouwenDiepe val
leien die uitstuiven tot het grondwater en waar het ene jaar hier het
andere jaar daar zeldzame planten als Parnassia en orchideeën groeien.
Op noordhellingen en lange uitblazingsvalleien bij Westenschouwen kan
het rose en wit zien van de Pyrola's, terwijl de vochtige laagten in
het Zeepe in de zomer rose kleuren van het duizendguldenkruid. In dit
land van zandheuvels en natte, spiegelende valleien is de roep van de
Wulp algemeen en kunnen meerdere paartjes van de Grauwe Kiekendief te
gelijk in het beeld van de veldkijker komen. I'n de achterliggende vroon-
gronden waar grazige zandvlakten en moerassige laagten en slenken el
kaar afwisselen, bloeit in het voorjaar de Harlekijn en broedt de Water
snip in de natte kruipwilgheide
Wanneer oudere mensen uit de Westhoek ons dit beeld voor ogen schet
sen, realiseren we ons wat er mis is met de duinen van nu. Want ahn
duinen mankeert het niet, die liggen er nog steeds! Het is waar, de
vroegere elzemeten in de binnenduinvlakte zijn volgelopen met caravans
en zomerhuizen, maar het is toch niet zo dat alleen het ruimtebeslag
door de recreatie aan de aftakeling van het duinlandschap ten grondslag
ligt. De hoge duinen en een flink deel van de vroongronden zijn immers
niet door de recreatie aangetast. Nee, de algehele vastlegging van het
landschap en de vooral daarmee samenhangende Verdroging is de boosdoener.
Op een enkel stukje na is aan de hoge duinen haar karakter ontnoöien.
Geen blonde duinen en dus ook geen valleien meer die uitstuiven tot het
grondwater, waar de mooiste planten groeien die het diiin ons kan bieden.
Geen water meer in de valleien, waardoor de zangvogelbevolking is afge
nomen en de Grauwe Kiekendief niet meer wordt gezien. Geen Dodaars meer
in de Oude Eendekooi want die staat al jaren droog. Geen Harlekijn en
Watersnip meer in de Vronen want de "moerassige vlakten" van vroeger
zijn wel erg sterk ingekrompen.
De duinen van Schouwen zijn niet meer wat ze geweest zijn en daarvan
is niet alleen de opkomst van de recreatie en de toegenomen waterwin
ning, die daarmee samenhangt, schuld. Het is Vóoral de visie op hét be
heer waar het tot nu toe aan schort en die er toe heeft geleid dat een
landschap is ontstaan van droge gefixeerde duinen met een verarmde flo
ra en fauna, plaatselijk ontsierd met saaie, monotone dennenplantages.
De floristische gegevens
Na afronding van ons floristisch onderzoek in de duinen van Goeree
(zie DUIN 1982 nr. 1, 3-10) wilden we weten wat er bekend is over de
plantengroei in de duinen van Schouwen. Nu, dat viel niet mee! Bij het
naslaan van de oudere literatuur bleek al spoedig dat Schouwen eén bo-
