bodemgebpuik
sinds de achttiende eeuiii
18
elzenmeten
Uitgaande van de bodemkaart van Kuipers kunnen we de verschillen
in bodemgebruik begrijpen 1). In het binnenduinlandschap onderscheidt
hij duinvlaktegr onden (Dp) (bv. Vroongr onden, Vliegveld Haam stede
en duinrandgronden (Da) (bv. Hoge Zoom, zuidrand Het Zeepe). De
laatste zijn het laagste: vochtige zandgronden met een constante grond
waterstand, veroorzaakt door zakwater uit de duinen. De duinvlakte -
gronden zijn 's winters nat, maar 's zomers droog en zijn zeer arm
aan humus (duinpolders).
Op oude kaarten van voor 1800 kunnen we het bodemgebruik niet afle
zen, maar waarschijnlijk was dat elzenhakhout (in het Da-gebied) of
duinweiland (in het Dp-gebied).
Deze tegenstelling bestaat nog steeds: het voormalige elzenbosgebied
is nu het belangrijkste gebied voor de recreatie, de duinweilanden
zijn tot natuurgebied verklaard.
Het waren deze elzenmeten die de Westhoek z'n bosrijk karakter ga
ven. -kaart 2- Hoe zagen ze er meestal uit? De elzenmeet was om
ringd door een lage wal met sloot. Dit stuk land was doorsneden met
greppels die ongeveer 4 m uit elkaar lagen en waarlangs de elzenstrui
ken stonden. In iets drogere meten waren minder of geen greppels.
Op Goeree varieerde het van 2 - 10 m 2). In 1641 is in Haamstede al
sprake van "een stuk hayman, zijnde bos, genaempt elsenmeet" 3)
Op Goeree spreekt men nu nog van elzenhaaimeet, maar die naam
mag niet gebruikt worden op de andere eilanden.
Vroeger verbouwde men op de smalle stroken wat graan. Eens in de
7 jaar werd het elzenhout in de greppels gekapt en werden de akkers
omgeploegd. Men teelde er dan 2 3 jaar enkele schrale gewassen.
Door regelmatig te vergreppen, benutte men de in de greppels verza
melde elzenhumus.
De wallen rond de elzenmeten waren beplant met populieren, veldie
pen, abelen of eiken (ook ziet men wel esdoorn, wilg, meidoorn, lijs
terbes, liguster en es). Vooral in het voorjaar hebben ze een prach
tige ondergroei van fluitekruid, sneeuwklokje, eikvaren en helmbloem.
Het gekapte elzenhout werd in "musters" gebonden. Het werd op het
hele eiland afgezet bij de verschillende bakkers en zelfs geëxporteerd
naar Rotterdam.
De latere ontginning van de elzenmeten zal nog besproken worden.
