'Turbulente tijden' Onthullingen uit het Zierikzeese weeskamerarchief Peter Noordermeer Wat voor informatie je al niet uit het Zierik zeese weeskamerarchief kunt halen en wat je daar allemaal uit kunt afleiden over status, familieverbanden, bezittingen of het ontbreken daarvan, in elk geval meer dan genoeg om een levendig beeld op te roepen van het leven in de zestiende eeuw zoals dat zich in Zierikzee voltrok. Dat is wat Katie Heyning met grote precisie heeft gedaan. Omdat bij het overlijden van een van de ouders nauwkeurig vastgelegd moest worden hoe groot de nalatenschap was en welk deel aan kind of kinderen toekwam, moesten onder meer de bezittingen van de overledene worden vastgelegd, alsmede alle handelingen en transacties die daarmee te maken hadden. Daaruit ontstaat een mooi beeld van de (min of meer gegoede) burgerij en diens handel en wandel in de tijd dat Zierikzee een welvarende stad was en ook in de tijd daarna toen het vrij snel minder werd. Bergen informatie heeft Heyning zorgvuldig doorgeploegd, mogelijk gemaakt doordat zich in het weeskamerarchief niet alleen veel, maar vooral ook veel gedetailleerde informatie, soms tot aan het spreekwoordelijke 'bonnetje van de kapper' aan toe. Ongeletterdheid Heynings studie heeft ervoor gezorgd dat we ons beeld over het leven in deze contreien met andere ogen moeten gaan bezien. Ten eerste was Zierikzee, trouwens Zeeland als geheel, in die tijd sterker georiënteerd op de zuidelijke Nederlanden dan we tot nu toe aannamen. Ook het beeld dat ongeletterdheid in de zestiende eeuw, zeker onder meisjes en vrouwen, een normaal verschijnsel was moet worden bijgesteld. Het onderwijs aan zowel meisjes als jongens was van hoge kwaliteit. Meisjes konden dan wel niet toegelaten worden op de universiteiten, het was niet ongebruikelijk dat ze zich ver van huis, in zeg maar gastgezinnen, bekwaamden in een ambacht of in kunst en muziek. Door de oriëntatie op centra als Antwerpen, Brugge en Leuven (de laatste vooral trekpleister voor veel studenten van Schouwen-Duiveland) was de Zeeuwse stedelijke elite op het gebied van kunst en cultuur beter ontwikkeld dan de mensen in Holland. Dat moet ook zijn weerslag hebben gehad op de mensen in de lagere klassen van de samenleving in die tijd. Maar daarover bevat het weeskamerarchief vanzelfsprekend minder (gedetailleerde) documenten en andere herinneringen. Immers, als er weinig of niet te erven was, viel er in het weeskamerarchief ook weinig of niets te archiveren. Katie Heyning, Turbulente tijden, Zorg en materiele cultuur in Zierikzee in de zestiende eeuw Ingenaaid, geïllustreerd in kleur, ISBN 97890 8704 640 8. 35,00 Het boek is uitgegeven bij Uitgeverij Verloren in Hilversum, www.verloren.nl

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2017 | | pagina 22