Evacuatieperikelen '44-'45
Eind 1943, begin 1944 werd het bij de Duitse
bezetters van ons land duidelijk dat er weieens
een aanval vanuit zee kon komen. Dat hadden
ze goed gezien, want nog geen halfjaar later
landden de Geallieerden in Normandië. Maar
begin 1944 hadden ze nog geen vermoeden
van de plaats waar die inval zou plaats vinden.
Ze hielden met alles rekening en dus werd
2700 km West-Europese kust tussen Biarritz
en Den Helder versterkt. Onderdeel van deze
zogenaamde Atlantikwall was het onder water
zetten van Schouwen-Duiveland in het voorjaar
van 1944. Niet door het kapotmaken van de
dijken, maar door het staken van de bemaling
en door de zeesluizen in omgekeerde richting
te gebruiken. Dat wil zeggen dat deze bij vloed
werden opengezet en bij eb werden gesloten.
Het water stroomde dus wel naar binnen,
maar niet (meer) naar buiten. Zo kwam een
groot gedeelte van het eiland onder water te
staan* De Westhoek, de kernen van Zierikzee,
Brouwershaven en een aantal dorpen en
delen, die vanwege de ongelijke ligging van
het maaiveld, te hoog lagen, bleven droog.
Het gevolg was dat het overgrote deel van de
Schouwen-Duivelandse bevolking gedwongen
werd te evacueren naar buiten het eiland.
Geloofsgenoten
Velen vertrokken naar familie of kennissen.
Sommigen reden daarvoor met paard en
wagen helemaal naar Noord-Holland en
Groningen. Zij die niet zelf voor een evacuatie
adres konden zorgen, werden door de overheid
ergens onder dak gebracht. Ook kerkgenoot
schappen zorgden ervoor dat geloofsgemeen
schappen gezamenlijk werden gehuisvest bij
geloofsgenoten in den vreemde. Zo gingen
bijvoorbeeld de oud-gereformeerden van
Oosterland gezamenlijk naar Krimpen aan
den IJssel en de christelijk gereformeerden
van Kerkwerve voor een groot deel naar
Woudenberg.
Aan de zuidkust van Duiveland, ten oosten van
Viane, stonden destijds drie boerderijen. Vanaf
Viane gerekend was de eerste 'Oosterstein',
de tweede 'De Abeelen' en de derde "t Is niet
anders'. Alleen de laatste heeft de oorlog en de
watersnood overleefd.
Boerderij 'De Abeelen' ca. 1938 (foto collectie auteur)
