XII '1
CM 4p v^JTc
(W- <C, tss^ .W <mW» #9-™* ^w"1
_5*x^'.«W, ^a*v^^É^*s«i*-^ic'f (4Ü* <^TfU{^ SS^y7-J^i.y
VV^^ «mfviSW- <=S >*-, *W- ff§*<f»&
V-W»"I "<\v2^ <M~ 4»v.PS,<« ^S^v- f»*" «ö-W* ^T «^.«ii>5»t-
•^.i?<^^Tr^frr xv.Sfc^; tv-i«f- b^Wk wa- c^ £i&*L
i"Afé -=^v iyl w ££»««- $cS&»ör *"~(pf3r~
-*=-• -*-*• "t==^
Oorkonde van 6 mei 1304 met daarin de eerste vermelding van het van de graaf verkregen recht om in Zierikzee een
schoolmeester aan te stellen. H. Uil"De scholen syn planthoven van de gemeente". Het onderwijs in Zeeland en Staats-
Vlaanderen, 1578-1801 (2015) p. 26. De transcriptie van deze oorkonde luidt:
wij Willem outste sone sgravejn] va[n] Henegouwejn] van holljand] van Zeeland enjde] heejre] van Vriesland riddejr]
maken kont allejn] lieden dat wij onshen ons vader getrouwen poortejrejn van Zijrixee omjmje menichen getrouwen
dienst die si ons dicken gedaen hebben enjde] sullen doen ghevejn] van ons hejerejn wegen ons vader enjde] den
onsen dat si die scole van Zierixe ghevejn] mogen alse ruem word enejn] clerc, die ons ghetrouwe es enjde] der poert
oirbare ende omjmje dat wij willen dat dit stade blive enjde] vast soe hebben wij desen brief besegheld met onsen
seghe le enjde] hebben onsen hejere] onsen vader in belovet te houdene gheghevejn] int jair ons he[ere]n alseme
scrivet M CCC enjde] vire des woens daghes vor assencioen.
(Charterverzameling Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, nr. K 9-1 _19)
mogelijk maakte: de wevers uit de grote 'indus
triesteden' van die tijd (Gent voorop) hoorden
behoudens uitzondering niet tot deze groep,
maar een sterke aanwezigheid van handelaars
en voorspoedige ambachtslieden komt daar
voor eerder in aanmerking. Bovenal moet er ook
een goed ontwikkelde Latijnse school zijn
geweest, al weet ik niet of er voor de oudste
periode al veel onderzoek naar deze Latijnse
school gedaan is. Zonder deze basis waren de
kansen sowieso geringer. Ook het relatief hoge
aantal uit 's-Hertogenbosch (met ruim 20.000
inwoners zowat de grootste stad binnen de hui
dige Nederlandse grenzen) hangt samen met de
faam van de Latijnse school aldaar.
De wisselwerking tussen deze factoren (hoge
urbanisatiegraad, welvaart, goed lokaal onder
wijs, hoogbloei van de Leuvense universiteit) is
wellicht verantwoordelijk voor het hoge aantal
studenten uit Zierikzee. Meer precieze gegevens
zijn enkel mogelijk door identificatie van de stu
denten met personen die men in de archieven
terugvindt, iets wat op dit moment buiten mijn
eigen mogelijkheden ligt. De bedoeling van deze
reeks artikelen is ook aan de ene kant om zo
volledig mogelijke inschrijvingslijsten van stu
denten uit Schouwen-Duiveland te geven en
daarmee de invloed van de Leuvense universi
teit op het eiland in kaart te brengen, terwijl aan
de andere kant tegelijk het materiaal wordt aan
geboden om verder, meer plaatselijk gebonden
onderzoek te doen naar de personen zelf en
hun sociaal statuut. De meeste studenten
deden enkel examen in de faculteit van de artes
en keerden vervolgens naar hun thuisbasis
terug. Wat in deze context precies het belang
van een academische graad was, is moeilijk te
bepalen, maar er moet een aantrekkingskracht
hebben bestaan: de opleiding in de artes had in
ieder geval voor de meeste functies en beroe
pen in die periode weinig direct praktisch 'nut'.
De lezer wordt speciaal aanbevolen te letten op
groepjes studenten die nagenoeg tegelijk in
schrijven: dit is een frequent fenomeen en wijst
vermoedelijk op samen reizen en eventueel ook
samen verblijven. Wat ook opvalt - zeker in ver
gelijking met Vlaamse en Brabantse steden en
vrijheden, zowel grote als kleine - is dat er nog
15
-7-~~
I v-V
