Een bakker werkzaam in zijn bakkerij. Bakkersgilde
van Enkhuizen, voorzijde van de zilveren gildepenning
van Cornel is Heineman, 1750. (Foto collectie
Rijksmuseum Amsterdam, objectnr. NG-VG-7-661)
arbeiders tot wanhoop. De Oosterlandse winke
liers merken daar regelmatig de gevolgen van
doordat arbeiders, hun voornaamste afnemers,
niet langer contant kunnen betalen. Er wordt
zelfs gesproken over bankroeten. Onder die
omstandigheden besluiten Adriaan van Klinken,
Leendert Uijl, Cornelis Hogerland en Anthoni
Meermans, alle vier inwoners en winkeliers in de
hoge heerlijkheid Oosterland, om een plan ten
uitvoer te brengen. Om te voorkomen dat het
aanbod op de lokale markt groter wordt, waar
door verwacht mag worden dat de prijzen voor
levensmiddelen zullen dalen, verenigen zij zich
in een confrérie. Deze confrérie heeft als doel er
voor te zorgen dat vanaf 1772 niet meer dan vier
winkeliers in de ambachtsheerlijkheid gevestigd
mogen zijn. Aanvankelijk waren er in Oosterland
vijf winkeliers, maar doordat Elisabeth Kloet is
overleden is er een plaats vrijgekomen in het
Oosterlandse winkelbestand.3 Om dit plan daad
werkelijk te kunnen realiseren is er toestemming
nodig van ambachtsheer Johan Steengracht.4
Per zogenaamd 'request' of verzoekschrift vra
gen zij hem om toestemming tot beperking van
het aantal winkels. Om eventuele twijfel aan de
kant van Steengracht weg te nemen stellen zij
hem tevens voor om de jaarlijkse 'recognitie' of
erkenning die de ambachtsheer van de vijfde
winkeliersplek ontving, voortaan gezamenlijk te
betalen. Omdat desgevraagd ook de baljuw en
schepenen van Oosterland geen bezwaren heb
ben tegen het voorstel van de vier winkeliers
gaat ambachtsheer Steengracht akkoord. De
winkeliers, waaronder bakkersbaas Meermans,
zijn verzekerd van hun klandizie en inkomsten.
Anthoni Meermans: bakker en voorzanger
Anthoni Meermans is geboren te Oosterland 16
oktober 1747 en aldaar getrouwd op 11 mei 1769
met Cornelia van der Dussen.5 Meermans is naast
bakker ook kerkelijk actief. In de periode 1774-
1776 wordt hij vermeld als diaken en vanaf 1778
is hij als voorzanger verbonden aan de kerk.6
Of het bakkersbedrijf van Meermans in Ooster
land succesvol was, is gezien de algehele econo
mische malaise maar zeer de vraag. Anthoni
besluit in 1786 om zijn winkel te verkopen aan
Sara Uil en zich met zijn gezin in Zierikzee te ves
tigen. Met die verkoop is ook het recht op win-
kelhouden overgegaan op Uil. Het lijkt om een
definitieve verhuizing te gaan want Meermans
verwerft op 2 maart 1786 voor zichzelf en zijn
kinderen het Zierikzeese poorterschap en op 9
april van datzelfde jaar worden hij en zijn vrouw
als lidmaten ingeschreven in de registers van de
Nederlands Hervormde Kerk.7 Naar alle waar
schijnlijkheid vestigt hij zichzelf en zijn bakkers
bedrijf in de Meelstraat want dat is de verwijzing
die we tegen komen in diezelfde registers. Toch
lijkt het hart van Meermans niet te liggen bij dat
bakkersbedrijf als hij in 1787 tevergeefs solli
citeert naar de functie van ondermeester in
Noordgouwe.8 Zijn kwaliteiten als voorzanger
worden wel erkend want in Zierikzee is hij in de
jaren 1787-1788 (waarnemend)voorzanger in de
Grote Kerk en in 1791 in de Kleine Kerk.9
Handtekening van Anthoni Meermans onderzijn brief
van 3 juni 1789 aan ambachsheer Nicolaas
Steengracht (Nationaal Archief, Familiearchief
Steengracht, inv. nr. 805foto collectie auteur)
11
