GEDENKSTEEN DUIVELANDSE
MEESTOOF GEVONDEN
Frans Westra
Gedenkstenen ooit ingemetseld in muren van
publieke of andere gebouwen behoren tot het his
torisch erfgoed. Soms kom je hierdoor historische
feiten te weten die nog niet bekend zijn. Zo kwam
vorig jaar in Zierikzee bij de vernieuwing van de
stoep van een woning in de binnenstad iets bij
zonders boven water. Bij het kantelen van de
plaat natuursteen voor de voordeur werd ontdekt
dat dit een gedenksteen was uit een meestoot bij
Capelle op Duiveland, waarvan de volgende
inscriptie nog te lezen valt:
'De eerste steen van deze meestoot gelegd door
den boekhouder Bartel Bogaart
Den 26e maart 1869'.
■|J||- WÊÊ} 1
De gedenksteen van de meestoot De Nijverheid
Capelle (Nieuwerkerk). Foto: Hans Schooneveid
Van Bartel Bogerd, zoals zijn naam in schriftelijke
stukken luidt, wisten we niet dat hij boekhouder
was geweest van een meestoot in de nabijheid
van Nieuwerkerk. Het was ook niet gebruikelijk
dat een arbeider deze functie uitoefende: meest
al werd deze uitgeoefend door iemand met meer
kwalificaties. Bartel Bogerd werd op 17 november
1828 in Ouwerkerk geboren. Hij trouwde op 7 mei
1856 in Ouwerkerk met Elizabeth Maria
Overbeeque die een jaar later overleed.
Vervolgens huwde Bogerd - eveneens in
Ouwerkerk - op 12 juni 1857 met de 25-jarige
dienstmeid Sara de Later, met wie hij meerdere
kinderen kreeg. Hoewel arbeider van beroep viel
hij toch wel enigszins op, want hij werd in een
advertentie in de Zierikzeesche Courant van 13
april 1861 genoemd als kandidaat gezworene
(medebestuurder) voor de polder vier Bannen van
Duiveland. Hij woonde zelf aan de noordzijde van
de polder. Bogerd zou op 77-jarige leeftijd in 1904
in Ouwerkerk overlijden, zijn echtgenote Sara de
Later overleed op 6 maart 1908 op 76-jarige leef
tijd in Ouwerkerk.
Het is aantrekkelijk om te denken dat het hier ging
om de meestoot De Kapel in Capelle, waarvan een
gedeelte thans nog bestaat aan de Rijksweg 19.
Maar er waren in de gemeente Nieuwerkerk maar
liefst drie meestoven, waarvan twee in de nabij
heid van Capelle. Naast De Kapel, waar in 1893
maar liefst 61.178 kilo meekrap werd verwerkt,
waren er in Nieuwerkerk nog twee meestoven die
De Nijverheid (72.440 kilo in 1893) en De Hoop
(59.733 kilo in 1893) heetten. Meestoot De Hoop
lag ten noorden van Nieuwerkerk in de buurt
van de huidige Stoofweg en De Nijverheid aan
de Zwanenburgseweg ten zuiden van Capelle.
Dat Bogerd werkzaam was bij meestoot De
Nijverheid kunnen we ontlenen aan het volgende
bericht. Op 9 juni 1869 werd door de boekhouder
B. Boogaart het mennen van de kolen van
Zierikzee naar de meestoot De Nijverheid aanbe
steed om tien uur 's ochtends in de herberg van
Johannes Eliza Droogendijk te Capelle.
Deze meestoot was in hetzelfde jaar gebouwd,
getuige de herdenkingssteen die vorig jaar in
Zierikzee werd aangetroffen. Het lijkt erop dat bij
de bouw iets teveel bouwmateriaal was inge
kocht, want in de Zierikzeesche Nieuwsbode van
15 mei werd geadverteerd met 'een partijtje
dennehout, zeer geschikt voor gordingen' die
afgenomen kon worden voor een 'civiele prijs'
aan de meestoot De Nijverheid te Capelle in
Duiveland (er was ook nog een meestoot met
dezelfde naam in Kapelle op Zuid-Beveland!).
Later dat jaar werd door de deurwaarder Jacob
Bethe op 24 september bij de meestoot nog
veel meer bouwmateriaal publiekelijk verkocht,
bestaande uit 'planken, kolders, ribben, latten,
kruiwagens, ladders, dakpannen en ledige balen'.
De op deze meestoot wonende droger Jacob
Bolijn vroeg in maart 1901 in een advertentie om
een 'burgerdienstmeid', een oproep die later dat
jaar nog eens herhaald werd.
22
