ging met Sandvliet aan het eind van de achttien
de eeuw. Deze vroegere lustplaats was tot in de
jaren negentig van de eeuw een uitgestrekte
pachtboererij geweest, in het Noordgouwse
gehucht lijkt gedurende de eerste twee decennia
van de negentiende eeuw in het Noordgouwse
een duidelijke belangstelling voor paarden waar
neembaar.
Het was in de jaren 1809 - 1823 waarin bij
Herberg Schuddebeurs diverse activiteiten met
paarden plaatshadden, tot nut en vermaak: paar
denmarkt, harddraverij en ringsteken. Het laatste
sportieve vermaak, op Walcheren bekend sinds
het einde van zeventiende eeuw18, werd door de
kastelein Bukker zeker driemaal georganiseerd.
IrTi
Twee paarden voor een rijtuig gespannen in 1810
(ingekleurde tekening door A. de Warem)
(Zeeuws Archief, coll. Historisch-topografische Atlas
Middelburg)
Kortebaandraverij
De kortebaandraverij in de achttiende en vroege
negentiende eeuw is vooral in oudere publicaties
over de geschiedenis van Holland en Friesland te
vinden. Heel bijzonder is dat een van de Hollandse
draverijen georganiseerd door herbergiers nog
altijd wordt gereden. Het gaat om de in Santpoort
in Kennemerland gehouden harddraverij georgani
seerd door een achttiende-eeuwse kasteleinse.19
De naam van een website houdt de herinnering
aan deze energieke onderneemster levend: de
weduwe Maria van Schuylenburg geboren Sebouts,
die een zweep met zilverbeslag ter beschikking
stelde doch de winnaar verplichtte een grote hoe
veelheid wijn bij haar etablissement af te nemen.
Van vroegere harddraverij op Schouwen getuigen
straatnamen als Dapperweg ('dapperen' is draven
in het Schouws) en Omloopsweg in Haamstede,
Noordwelle, Brouwershaven en Nieuwerkerke
(Schutje). Tevens herinnert aan de harddraverij het
zilveren schildje uit het naburige Dreischor. Het
schildje werd in 1702 gewonnen door een zestien
jarige pikeur uit Serooskerke. De gravure van dit in
de collecties van de Zierikzeese gemeentemusea
bewaarde object maakt gewag van:
Die Lust tot Loopen had en mids ter Renbaan
weer, mijn Blauwde een blauwschimmel] het
Beste Trad ...20
vrijwel alle dorpen op het eiland zullen harddrave
rijen hebben gekend. De Zierikzeesche Courant in
de eerste decennia van de negentiende eeuw ver
meldt plaatsen als Kerkwerve, Nieuwerkerk en
Serooskerke.
In de jaargang van de krant van 1809 kondigt de
kastelein Hendrik Bukker van Schuddebeurs aan,
dat hij op tweede pinksterdag harddraverij zou
houden. In de jaren twintig werden Bukkers spe
ciale evenementen met paarden ter gelegenheid
van de Schuddebeurse Pinksterkermis een jaar
lijks terugkerende gebeurtenis. Voor tweede pink
sterdag 1823 zou een extra aanlokkelijk paarden-
evenement worden georganiseerd: een harddra
verij te rijden om 'een zilvere prijs ter waarde van
acht guldens'.
Deelname aan een harddraverijwedstrijd vereist
een snel paard, 'van zessen klaar', en een bekwa
me pikeur. Denkelijk moesten de pikeurs over een
relatief korte afstand jagen (zie hierna), van twee-
a driehonderd meter.21 De prestatie diende in
betrekkelijk korte tijd te worden geleverd. Voor de
toeschouwers bleef het waarschijnlijk van begin
tot eind uitermate spannend, omdat de deelne
mers steeds in tweetallen moesten draven. Zoals
te zien op de gravure van kunstenaar Simon
Fokke in het vierde deel van de Natuurlijke histo
rie van Holland uit de jaren zeventig van de acht
tiende eeuw. Een gezaghebbend persoon, bijvoor
beeld een lid van het Noordgouwse gemeentebe
stuur, kon de wedstrijdtijden noteren.
Waarschijnlijk zal als wedstrijdbaan óf de huidige
Heesterlustweg vanaf de knik, óf het deel van de
Donkereweg vanaf de knik hebben gediend.
Dichtbij het herberggebouw en zijn faciliteiten,
13
