TWEE 'ROOKENDE MOOREN' In 2006 plaatste Ons Eiland een kort verhaal van de hand van Betty Blikman-Ruiterkamp over een voor werp uit de collectie van de Gemeentelijke Zierikzeese Musea. Het onderwerp was een houten beeldje, dat vroeger aan of in de tabakswinkel in de Korte Sint Jansstraat te Zierikzee stond. Voor het juiste begrip volgt hier onder de verkorte tekst. Nadat Columbus in 1492 Amerika ontdekte, maak te ook Europa kennis met het genot van het roken. Aanvankelijk meende men dat roken overal goed voor was, en in het bijzonder voor de geestesge steldheid. Wie kent niet de slagzin: een tevreden roker is geen onruststokerVroeger adverteerde men met een uithangbord of een afbeelding van de koopwaar aan de gevel. Het beeldje aan de gevel van Korte Sintjansstraat 9/11 is zo'n reclame uiting. Tegenwoordig is er in het pand een juwelierswinkel gevestigd, maar vroeger was het een tabakszaak. Daar dankt het ook zijn naam 'de Rookende Moor' aan. Aan de winkelgevel, vaak verscholen onder de zonwering, hangt een kleurrijk beeldje van een bruine man met een rol tabak onder zijn arm en een lange pijp in de mond. Er achter zijn de witte huizen van een 'Moorse' stad te zien. Waarom gebruikte men een kleurling om reclame te maken voor tabak? Tabak was een product dat uit een ver land kwam, waar alleen bruine mensen woonden. Onderscheid in rassen kende men nog niet. In de bijbel komt de 'kamerling uit Morenland' voor. Hij kwam uit Ethiopië. Later werd met Morenland een deel van Spanje (Andalusië) bedoeld. Exotische zaken waren in de 19e eeuw in de mode. Daarom liet men een exotisch product aanprijzen door een bewoner van zo'n ver land, in dit geval een moor die een pijp rookt. Hierop ontving de redactie van Stad en Lande een reactie. Ria van der Veken-Annaert, dochter van de vorige winkelier, herinnert zich het een en ander over de geschiedenis van de tabakswinkel en het beeldje. Op onze vraag er iets over te schrijven, rea geerde ze positief. Bij het zien van de foto van het beeldje dat zich in het Stadhuismuseum te Zierikzee bevindt, kwamen bij mij veel herinneringen boven. Mijn ouders, de De eerste Rookende Moor (fotocollectie Gemeentelijke Musea Zierikzee) heer en mevrouw Annaert, hebben de sigarenwin kel De Rookende Moor in de Korte Sint-Janstraat 11 met veel plezier gerund van 1948 tot en met 1971. Mijn zus en ik zijn daar opgegroeid. Het gevelbeeld van de Rookende Moor in Ons Eiland was bij mijn weten het eerste beeldje. Het was van hout, en in heldere kleuren geschilderd. Aan de achterkant, ter hoogte van de schouderbladen van de Moor zaten 2 ijzeren haken, waarmee het aan de gevel gehangen kon worden. Ook 's nachts bleef het buiten hangen. Tot de opkomst van het toerisme. Dan wilde het wel eens gebeuren dat het beeld, toch zo'n zestig centimeter hoog, van de gevel werd gehaald door, laten we zeggen, aange schoten lieden. Er werd een constructie bedacht waarbij het beeld met zware keilbouten aan de gevel werd bevestigd. Dat ging een hele tijd goed, totdat we op een zekere zondagmorgen ontdek ten, dat er een flink gat in de voorgevel zat, en onze Moor verdwenen was. De politie vond hem na enig speurwerk terug op een Engels jacht. Vanaf dat moment werd hij 's avonds door mijn ouders binnengehaald en 's morgens weer buiten gehan gen. Begin jaren zestig van de afgelopen eeuw is de winkel gerenoveerd. Dat was een enorm kar- 20

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2008 | | pagina 24