ACHTERGRONDINFORMATIE BIJ DE EXCURSIE
NAAR LELYSTAD EN KAMPEN
De plannen zijn enigszins gewijzigd ten opzichte
van onze aankondiging op de Voorjaarsvergade
ring in april. We blijven wel in maritieme sfeer!
Omdat het dit jaar 400 jaar geleden is dat Michiel
Adriaansz. de Ruyter in Vlissingen werd geboren,
is ook op de Bataviawerf in Lelystad een speciale
tentoonstelling ingericht over De Ruyter en zijn
schepen. Als Zeeuwse heemkundige vereniging
leek het ons daarom juist dit jaar aandacht aan
deze grote Zeeuwse held te besteden.
Op de Bataviawerf wordt een reconstructie
gemaakt van oude houten zeilschepen. We krij
gen op de werf, in de 'beeldensnijderij' en de zeil
makerij precies te zien hoe dat allemaal gaat.
Momenteel zijn de medewerkers op de werf bezig
met de reconstructie van het zeventiende-eeuwse
marineschip De Zeven Provinciën, het admiraals
schip van Michiel de Ruyter. Tussen 1985 en 1995
werd de Batavia, een zeventiende-eeuws retour
schip van de VOC hier nagebouwd als werkerva-
rings- en scholingsproject. Dit vaartuig ligt nu in
volle glorie aan de kade van de werf. Wij zullen dit
schip van alle kanten gaan bekijken. De beschou
wer kan zich levendig voorstellen hoe het leven
aan boord geweest kan zijn. Op het terrein van de
Bataviawerf is het naast het bezoek van de expo
sitie mogelijk om een eenvoudige lunch te gebrui
ken. Nabij de 'Bataviawerf' is 'Bataviastad' ver
rezen, een outletcentrum; waar merkartikelen
met aanzienlijke kortingen worden verkocht. Dit
gebeurt in gereconstrueerde winkels die zijn
gebouwd de in de stijl van de zeventiende eeuw.
Na de lunch rijden we door naar de oude
Hanzestad Kampen, aan de IJssel. Tussen Kampen
en Zierikzee is een aantal parallellen: beide groei
ende nederzettingen kregen stadsrechten in de
dertiende eeuw, waarvan de oude poorterboeken
van beide plaatsen nog steeds getuigen. Kampen
en Zierikzee waren handelsteden met vissers en
kwamen beide tot grote bloei in de veertiende
eeuw en vijftiende eeuw, dankzij de internationa
le handel. Tevens kenden beide steden scheeps
bouw. In zowel Kampen als Zierikzee zijn drie mid
deleeuwse stadspoorten behouden gebleven.
Kampen dreef zijn voornaamste handel echter
met het Oostzeegebied, onder meer met de
Scandinavische eilanden Schonen en Gotland. In
Kampen is een koggewerf, waar een replica van
een middeleeuwse kogge is gebouwd, die in de
naastgelegen haven ligt. Op de werf is hierover
een expositie ingericht. Deze expositie toont ver
der de handelsroute uit de Hanzetijd. De kogge
was een scheepstype dat op het einde van de
twaalfde eeuw ontwikkeld werd: een overnaads
gebouwde eenmaster van zo'n 23 tot 27 meter
lang en ten hoogste 7 meter breed, met een kas
teel op het achterdek. De Hanze was een bondge
nootschap van kooplieden die elkaar steunden om
de handelsroutes te beschermen en privileges wist
te verwerven. In de zestiende eeuw begon de ach
teruitgang van de stad Kampen door allerlei oor
logen en de grotere concurrentie van Amsterdam
met andere grotere scheepstypes. In de negen
tiende eeuw kende Kampen een bloeiende siga-
renindustrie, waarin een derde deel van de bevol
king werk vond. In de stad bestond sinds het
midden van de eeuw het Instructie-bataljon, het
opleidingsinstituut voor korporaals en sergeanten
voor de Nederlandse landmacht.
De Zeven Provinciën in aanbouw op de
Bataviawerf in Lelystad (foto www.batavia-
werf.nl)
11
