GESIGNALEERD PUBLICATIES OVER SCHOUWEN-DUIVELAND Leendert van der Weele Wie was Leendert van der Weele? Waarschijnlijk een gewone man die in 1882 in een klein huisje in de Molenstraat in Brouwershaven werd gebo ren. Toch was hij niet zomaar een 'gewone' man: hij hield ervan zijn levensverhalen te vertel len aan zijn vijf dochters. En een van zijn kleinzo nen, Peter Verton, heeft door middel van het interviewen van oudere familieleden al die verha len op schrift gesteld. Door de publicatie daarvan wordt duidelijk wie Leendert van der Weele was en wordt een beeld zichtbaar van het leven op Schouwen-Duiveland in het begin van de twin tigste eeuw. Het is ook een boek over persoonlij ke hoogte- en dieptepunten, ervaringen en visies. Leendert groeide op als oudste in een gezin met elf kinderen en vertoefde veel bij zijn grootvader Leendert van Dongen in Brouwershaven van wie hij al vroeg leerde rekenen en schrijven. Later op school, waar hij alleen in de winter naar toe ging, was hij de beste in die vakken. In de zomer werkte hij als koeienwachter. Toen hij vijftien was vertrok het gezin met een beurtschip naar Rotterdam omdat de toekomst op dat moment uitzichtloos leek. Maar al binnen twee jaar keer den de Van der Weeles weer terug. Het verhaal gaat verder, waarbij prachtige details van het leven in die tijd worden verteld. Het boek leest als een roman, maar ook als een geschiedenis boek. Het is de geschiedenis van eenvoudige families, de Van Dongens, de Van Beverens en de Van der Weeles, in Brouwershaven en Bruinisse, de plaats waar Leendert van der Weele later ging wonen. Diverse onderwerpen worden en passant onder de loep genomen: de grote kindersterfte, de opvoeding van de kinderen, de school, het werk, de garnalen- en de mosselvis serij en de oorlog. In het boek zijn enkele illus traties van familieleden opgenomen en zij passen uitstekend bij het verhaal. Als Leendert in 1975 overlijdt, 93 jaar oud, heeft hij een vol leven ach ter de rug. Peter Verton, Leendert van der Weele, wachter van de Zeeuwse stromen, Curagao 1999, 120 p. De prijs van het boek is 24,50. Zeelandia 100 jaar In de nieuwe versie van de brochure 'Lijst van leemten in het historisch onderzoek in Zeeland' die in het najaar van 1999 verscheen, was mij bij het zoeken naar bedrijfsgeschiedenissen al opge vallen dat het Zierikzeese bedrijf Zeelandia in 2000 precies 100 jaar geleden werd opgericht. Daar zou iemand toch eens iets over moeten schrijven. Zeelandia is voor Zierikzee al 100 jaar een belangijke economische factor. Ook de publicist Kees Bos is dit blijkbaar niet ontgaan en hij wijdde in het jaarboek Zeelandboek een artikel aan het bedrijf. Het jaarboek, of zoals het nu is genoemd 'Zeelandboek', verschijnt al enkele jaren en bevat algemene en historische artikelen over Zeeland. In het derde nummer dus een bijdrage over De Koninklijke Zeelandia H. J. Doeleman BV. Kees Bos schetst de ontwik keling van het kleinschalige bedrijfje dat uitgroei de tot een inter-nationaal concern. Herman Johan, ofwel Johan, Doeleman, zoon van een Zierikzeese bakker, experimenteerde in 1900 in de keuken thuis met een recept voor het maken van beschuitgelei, dat zijn broer voor honderd gulden van een Vlaardingse bakker had gekocht. De beschuit-gelei was zo bijzonder dat hij met de productie ervan een bedrijfje kon vestigen in een pakhuis in de Witte Yestraat. Bakkers maak ten dankbaar gebruik van zijn kant-en-klare pro duct. Nu maakt Zeelandia nog steeds bakkerij grondstoffen die bakkers in heel Nederland en daarbuiten gebruiken om hun produkten te ver beteren. Het maken van nieuwe grondstoffen, de samenwerking met buitenlandse bedrijven, de mechanisatie en modernisering, de bedrijfscul tuur, de positie van het bedrijf in Zierikzee en de contacten met de Zierikzeesche Nieuwsbode en Mondragon worden in het artikel kort uitge werkt. Het artikel is slechts een kleine aanzet tot een uitgebreide bedrijfsgeschiedenis van Zelandia. Het wordt tijd dat die geschreven gaat worden: voorlopig blijft het een leemte in de Zeeuwse geschiedschrijving. 21

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2000 | | pagina 21