De archivaris is in zijn nopjes, als er plotseling
een doos met oude archieven opduikt. "Zo een
doos wordt soms op een dag zo maar door
iemand afgegeven en dan begint het speurwerk
en de ordening. Ik vind het uiterst boeiend, om
op een heel praktische manier en dagelijks met
de historische bronnen in aanraking te komen.
Bij die ontdekkingsreis in het verleden vind je
elke dag nieuwe dingen. Vooral Zierikzee is boei
end. De oude stad heeft alle dingen in zich,
waarin een kleine stad groot kan zijn. We zijn
bevoorrecht, dat er zo veel uit het verleden
behouden is gebleven. Alleen is er ooit, bij het
ruimte maken voor de rechtbank, een deel van
het archief opgeruimd."
Vroeger gaf de poort de toegang tot de stad.
Wie niet welkom was, kon letterlijk - door mid
del van de zware afsluitdeuren - buitengesloten
worden. In het 'Poortersboek' werden de nieuwe
inwoners van de stad geregistreerd. Als je je als
inwoner in wilde laten schrijven, kocht je het
poorterschap van de stad. Het gaf over en weer
een soort verzekering. De inwoner stond geregis
treerd en kon bij problemen elders een beroep
doen op het eigen stadsbestuur, zodat hij een
zekere bescherming genoot. Andersom had hij
zijn verplichtingen tegenover de stad, waar hij
poorter was. "De registratie in het Poortersboek
van Zierikzee begint in 1302, daarmee is het het
oudste poortersboek van Nederland, dit is pas
ontdekt. Alleen dat van Kampen is van ongeveer
dezelfde leeftijd," vertelt Uil. "Bovendien heeft
Zierikzee in Zeeland de grootste collectie charters
(verzegelde akten op perkament, red.), ongeveer
2200 en ze gaan terug tot de 13e eeuw."
In de nieuwe Kroniek van Stad en Lande ver
schijnt er een artikel van de hand van prof. dr.
P. A. Henderikx over de oudste geschiedenis van
Zierikzee, toegespitst op de geografische situatie.
Sinds de gemeentelijke herindeling ben ik
gemeentearchivaris van Schouwen-Duiveland."
Het archief is gevestigd aan de Meelstraat in
Zierikzee. Dit is het eerste punt waar men terecht
kan voor informatie.
Ook in zijn vrije tijd houdt Huib Uil zich bezig
met geschiedenis. "Toen mijn kinderen naar
school gingen, riep dat bij mij de vraag op, hoe
-- v
xK-yr'
■H.i >,y
rr:<ï> "yfr- '••••-.
i...\ 1
y.:<
■ik ,b> u u n
In het Zierikzeese Poortersboek werden de
poorters ingeschreven, maar soms vloeiden er
ook gedichtjes uit de pen van een poëtische
klerk. (Foto: redactie)
het vroeger met het onderwijs was gesteld,"
aldus Uil. "De verrassing die die studie opleverde,
was, dat het tijd wordt, dat we ons beeld van
het onderwijs van toen bijstellen. Er waren veel
meer mensen die konden lezen en schrijven dan
we zouden verwachten. Dan heb ik het over de
17e en 18e eeuw. Jongens leerden veelal lezen
én schrijven en meisjes alleen lezen, maar veel
meer meisjes dan men aanvankelijk dacht.
Bronnen over dit onderwerp zijn heel zeldzaam.
Als iemand kon schrijven, kon hij ook lezen. In
Bruinisse bijvoorbeeld, waren al heel vroeg de
meeste akten ondertekend. Bruinisse heeft overi
gens ook de oudste christelijke school van het
eiland." Huib Uil houdt zich verder in zijn vrije
tijd bezig met kerkgeschiedenis. Een onderdeel
daarvan is, het transscriberen van de acta van de
classis van de Nederlands Hervormde Kerk op
Schouwen-Duiveland. Hij neemt daarmee deel in
een landelijk project. Op den duur zal het verza-
18
