Jeugdherinneringen van Wannes van Janna
uut de dreve in Oosterland (vervolg)
Noe mö je wete da de meeste mensen
vroeger in 'n bestie sliepe. In ielk 'uusje
waere meestentied twee besties mit daer
tussenin de spinne. In de spinne stong dan
het spinnegoed, alleene nie op het onderste
boord, daer lagge de vierpongders
tervebröad in stong de schuttel mï
stroopvet. As 't tied was voor bedde gienge
de bestiedeuren ope in kon je zo instappe.
As je 'n bitje op leeftied was, zoas moei
Siene in m'n moeder, a je wê 'n stoel
nódeg om d'r in te kommen. De
bestieplanke wier nae benee 'eschove, in
dan was 't 'n bitje léger.
Onder ielke bestie was 'n kelder, in die kon
oardig diepe weze. In die kelders wiere in
de winter de aerpels bewaerd. In de éne
kelder laege de eetaerpels, in d'n anderen
de poters voor 't verreke. Bie 't 'öod in 't
voetende van de kelder stong 'n paerd,
waerover dwars twee gordings laege. De
twee paerden waere schraegen. Over de
gordings laege de onderlaegen, waerop twee
strometrassen, in daer bovenop lag 't
bedde. Dat was 'n gróte zak, de tieke,
meestal gevuld mit plumen, in bie grote
gezinnen oak wê mï 'aeverkaf. An de
ziekanten van de bestie was 'n houte
beschoeiing angebrocht.
De twee ouwe dikke vrommesen kuste dus
instappe. In lag je d'r in dan 'oefde je d'r
eigelik d'n 'elen nacht nie meer uut. Want
an 't öodende was 'n bestieboord, waer de
pot op stong. In de productieve leeftied
van de slaepers oak nog 'n mandje mï
luren in veiligheidsspellen. An 't voetende
was de kribbe waer d'n kleinen in lag.
Ziezo, de ouwetjes zouwe dus in de koese
stappe, want zo wier de bestie ök wel
'enoemd. M'n moeder stapte 't eest nae
binne in gieng achterin legge. In toen was
moei Siene, mït d'r tweehonderd pond an
de beute. Ze klom eest mï moeite op de
stoel, in toen zou ze in de bestie stappe.
'Oe of 't kwam weet ik nie ma ze verloor
schienbaer d'r evenwicht in viel zo neffen
m'n moeder. Mar dat was bliekbaer te vêe
voor d'n onderbouw van 't 'ele zaekje,
want mï 'n gróte krak brak de zaek kepot,
in verdwene de twee vrouwen in de diepte
van de kelder. Nae d'r eeste schrik in
verbouwereerdheid schreeuwden ze 't uut
van de leut. Deur de spinne kwaeme ze uut
d'r benaauwde toestand, in za die nacht
mar 'eslaepe mï 't bedde op de vloer van
de kaemer. As 't ver'ael laeter nog es
verteld wier, wier d'r smaekelik om 'elache.
Noe ik toch bezig bin over vroeger, wil ik
nog es wat vertelle over den tied dat deur
bienae ieder 'uus'ouwen een verreke wier
gemest. Ik zei mit opzet, bienae, want d'n
dokter in d'n domenie ao d'r geen. Dat
was ök nie nódig ant die krege in de
slachtied meestal zo vée, dat ze d'r soms
geen raed mee wiste. Dat verkesmesten is
een ver'ael apart. Ielk jaer mï november-
december, kwam de biggestouwer mï 'n
stouw spenouwe biggen de durpen langs.
Dan gieng de durpsomroeper mï z'n belle
't durp deu', in maekte bekend dat er
„hedenaevend om 7 ure puike gelderse
biggen te kóap waere tegen 'n civiele pries,
op de mart", in bie slecht weer in de stal
van d'erberrege.
Ieder die om zo'n krulstaert verlege was
gieng dan kieke. In meestal wier d'r mit
loven, biejen in 'andgeklap zo'n beesje
'ekocht. Mï 't nödege geschreeuw van het
biggetje, wier 't op de schoere van de
koaper naer 'uus 'ebrocht, in in z'n kotje
los'elaete. Daer stong dan 'n betonne
voerbak, in verder was 't mit dróag
tervestro in orde gemaekt. 't Waere altied
gelderse biggen, oak al kwaeme ze uut
Schutje. D'n oaren dag gieng er 'n boschap
nae 't verkesfons dat er 'n bigge in 't kot
zat, in dan wier 't beesje verzekerd tegen
verrekespest in vlekziekte, be'olve as de
mensen daer gemoesbezwaer tegen ao. Dat
kostte drie kwartjes in de maend, dat is
60
