-181-
In veel huizen laten de bewoners de zoutuitslag in de gang
zien, de uitgedrukte cementvoegen. Achter in mijn tuin
zitten nog zeepokken op de hekpalen, maar de gewone voor
bijganger of toerist ziet deze tekens niet en hier op
Schouwen-Duiveland misten we opzettelijke herinneringste
kens aan de openbare weg.
In het algemeen gesproken zijn om ons lage land dijken no
dig geworden. Na de laatste ijstijd is de zeespiegel steeds
gestegen, eerst snel later langzaam, gemiddeld 10 cm per
eeuw 10.000 jaar lang. Tegelijkertijd daalde de bodem
door bodembeweging en klink met 5 a 10 cm per eeuw. Samen
levert dat een relatieve zeespiegelstijging op van 15 a 20
cm per eeuw.
Na de eerste dijken die nauwelijks 2 meter hoog waren en
smal van boven, zijn de dijken hier sinds de twaalfde eeuw
voortdurend verhoogd. De Schouwse dijk (na de veertiende
eeuw niet meer verhoogd) is 3.50 m. hoog. De Oosterschelde-
dijk bij Zierikzee vóór de dijkverhoging in de jaren '70
was 7 m N.A.P. Als vuistregel rekende men een meter hoger
dan de laatste stormvloed.
We komen nu op een tweede aspekt: de stormvloed. Naast
vloed en springvloed kregen we ook te maken met stormvloed.
Om 1953 maar meteen aan te halen: door de springvloed die
er toen bijna was, kwam het water al 10 a 15 cm hoger dan
gemiddeld H.W., maar de stormvloed veroorzaakte een verho
ging (een "opzet") van gemiddeld 2 tot 2h m in zuidwest-
Nederland. Het gemiddeld H.W. in Zierikzee is lh m N.A.P.
dus de stormvloed kwam er tot 3^ a 4 m N.A.P. Deze hoog
tes gaan uit van een bepaalde kom-berging van de zeegaten.
In 1953 was de polder Vierbannen ondergelopen, kreeg het
water meer ruimte en de hoogte van het water hier in Nieu-
werkerk kwam tot 3.24 m N.A.P.
Hoofdoorzaak was in de nacht van 1 februari de lange tijd
aanhoudende storm uit het noordwesten in combinatie met
de trechtervorm van de Noordzee. Hoe nauwer hoe hoger het
water komt, hoe verder naar binnen in de zeegaten en ri
viermonden hoe hoger. De hoogste stand in Nederland was
5.60 m bij Bath aan de Westerschelde (en in Antwerpen
kwam het dus nog hoger!)In Burghsluis was de hoogste
stand 4.20 m en in Bergen op Zoom 5.17 m N.A.P. In Dui-
veland kwam de ramp harder aan dan in Schouwen, bij Krui-
ningen harder dan op Walcheren.
