- 293 - MATERIAAL EN MONUMENT. De bouwmaterialen waaruit onze monumenten zijn opgetrokken, verschillen van land tot land en van streek tot streek. Zo zal men in de noordelijke Nederlanden betrekkelijk weinig gebruik van natuursteen aantreffen en des te meer baksteen, die immers door de bodem zelf wordt opgeleverd. In 't alge meen zal de gemakkelijkst te verkrijgen grondstof ook de goedkoopste zijn en daarom vanzelf de voorkeur krijgen bo ven andere mogelijkheden. Als wij uitgaan van het begin van onze jaartelling, zien we dat voor de woningbouw allereerst gebruik werd gemaakt van de inheemse materialen hout en klei. De Romeinse overheersers voerden grotere bouwwerken uit in aangevoerde natuursteen en tevens introduceerden zij de baksteentechniek. In plaats van riet en stro gebruikten zij dakpannen voor de afdekking. De Romeinse baksteen was plat en zag er min of meer uit als een plavuis. In de landen om de Middellandse Zee heeft dit type zich tot in onze tijd gehandhaafd. Bij de val van het Romeinse rijk verdween in onze contreien de stedelijke kuituur en daarmee het gebruik van de bak steen en de dakpan. De plattelandskultuur, die in feite niet veranderd was, hand haafde zich. De bouwkunst van het platteland is allereerst de kunst van het konstrueren van een doelmatige boerderij De middeleeuwse dorpsgemeenschap was vrijwel geheel op zichzelf aangewezen: De toen veel talrijker bossen lever den voldoende timmerhout, terwijl in de moerassen het riet groeide voor de dakbedekking, voorzover tenminste niet de voorkeur werd gegeven aan stro, dat het normale bijprodukt is van de korenoogst. Tot in de 17e eeuw, vaak zelfs tot in de 18e, was dit het normale type van plattelandswoning. Dan pas verschijnt meer en meer de stenen boerderij met het pannendak. Vaak werd deze konstruktie alleen toegepast voor het woongedeelte dat meteen een representatieve funktie had, terwijl voor de bedrijfsruimte de houtbouw met het strodak gehandhaafd bleef. De houtbouw bracht mee, dat soms uitsluitend met hout voor de konstruktie werd gewerkt, terwijl in andere geval len van lange en korte balken een basiskonstruktie werd op getrokken, die opgevuld werd met vlechtwerk van riet of

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 1979 | | pagina 5