- 270 -
met het devies "Plus Oltre" en het jaartal 1557. Afkomstig
uit een schoorsteen van het slot Craaijenstein bij Burgh
in Schouwen". In deze katalogus staat het jaartal 1557,
terwijl in het Verslag van 1869, 8) dezelfde steen wordt
genoemd met het jaartal 1552. Aangezien Karei V in 1555
afstand deed van zijn regering kan men aannemen dat 1552
de juiste datering is, hetgeen ook de schrijfwijze van het
cijfer 2 op de steen duidelijk maakt. Naast de keizerskroon
ziet men de zgn. stokken- (of Sint Andries-) kruisen van de
Bourgondiërs. Tussen het jaartal in, een vaag zichtbaar,
gekroond hoofd. Oorspronkelijk luidde het devies "Non plus
ultra" d.w.z. "Niet verder dan het uiterste". Hiermee werd
bedoeld de Straat van Gibraltar, in de oudheid de "Zuilen
van Hercules" genoemd, die golden als het einde van de
toenmaals bekende wereld. Na de ontdekking van Amerika door
Columbus in 1492, werd de zinspreuk veranderd in "Plus
Ultra" (op de haardsteen in oud Frans "Plus Oltre")"Ver
der dan het uiterste", aangezien de wereld nu open ligt
voor verdere ontdekkingen èn veroveringen. De zuilen van
Hercules ziet men op de steen afgebeeld, met aan weers
zijden twee wapendieren: een griffioen en een leeuw.
Gezien de datering van de sluitsteen is het mogelijk dat
deze èn de twee andere haardstenen uit het voormalig kas
teel Craienstein in Antwerpen gemaakt zijn.
Ze behoren tot de weinig tastbare overblijfsels van het
eens zo fraaie Schouwse kasteel.
A.A. v.d. Poel.
Literatuur.
1) "De verdwenen kastelen van Schouwen Duiveland", P. van
Beveren, blz. 21, Doorn, (Nederlandse Kastelenstich
ting) 1960.
2) "Cronyk van Zeeland", M. Smallegange, blz. 691, Middel
burg, 1696.
3) "Tegenwoordige Staat van Zeelandt"Mr. Pieter Boddaert
e.a., Tweede Deel, blz. 388, Amsterdam, 1753.
4) "Iets over de oude bakstenen met verheven beeldwerk,
voorhanden in het kabinet van het Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen", Mr. S. de Wind, deel I, blz. 18,
Archief Zeeuwsch Genootschap, Middelburg, 1856.
