De hofstede 't Hooch Huys op de vliedberg
bij Sinoutskerke
Jaap Minnaard
Inleiding
De cirkel is rond voor het Ganzenreservaat
in de Poel bij Sinoutskerke. Ongeveer 1000
jaar nadat de Zeeuwen het gevecht met de
elementen, met land en water begonnen,
is dit stukje Zuid-Beveland weer terug
gegeven aan de natuur. Een duizendjarige
strijd tegen het water heeft geresulteerd in
het beheer door de Vereniging Natuurmo
numenten van een oppervlakte van onge
veer 150 hectare cultuurgrond.11 Drie oude
veldhoeken, de Thijshoek, Wiegenhoek en
Kerkboek, samen het Ganzenreservaat vor
mend, dat is wat er over is van de erfenis,
die generaties schaapherders, turfgravers,
zoutzieders, veeboeren en akkerbouwers
hebben achtergelaten. Een erfenis die, voor
wat de vorm van het landschap betreft,
wellicht dateert uit de late middeleeuwen2»
en waarvoor nu, door het te vrijwaren van
de ruilverkaveling, de cirkel weer rond is.
Als echter de vraag opgeroepen wordt, wat
er dient te gebeuren om het Ganzenreser
vaat met z'n rijke natuur- en cultuurge
schiedenis voor de toekomst te behouden
en te delen met de bevolking, dient men
eerst terug te gaan naar de geschiedenis
van de Poel.
Hoe is het Poelgebied na de eerste bedij
kingen in 1150 in cultuur gebracht? Wan
neer is de parochie en heerlijkheid van
Sinoutskerke met z'n kerk en toren ont
staan? Waarom bleef door de eeuwen heen
het water zo'n probleem voor de Poel? Wat
was de rol van de ambachtsheren bij het
watei'beheer (waterlozing, waterafvoer) en
welke verbeteringen bracht de Brede Wate
ring Bewesten Yerseke hier in? Waarom
was de periode van 1500 tot 1600 een keer
punt voor Zuid-Beveland en gold dit ook
voor de Poel? Waarom is er in de Poel altijd
hoofdzakelijk grasland geweest? Welke
percelen binnen het Ganzengebied waren
nog bruikbaar voor akkerbouw? Hoe is de
perceelsindeling van het Ganzengebied
nu en in welke mate komt deze overeen
met die van tweehonderd en vierhonderd
jaar geleden? En tenslotte: wie waren de
mensen, die deze weilanden en spaarzame
akkers beboerden, op welke boerderijen
woonden ze?
Voor de toekomst dienen we ons primair de
vraag te stellen hoe we de interesse voor
het Ganzengebied kunnen vergroten en
beter met het publiek kunnen delen. Kun
nen bepaalde wegelingen wellicht ontwik
keld worden tot doorgaande wandelpaden?
Kan daarbij ook een bezoek gebracht wor
den aan een beperkt aantal veedrinkput
ten en meidoornhagen? Kunnen we met
de gegevens uit oude bronnen (overlopers,
1596) op bepaalde percelen, middeleeuwse
huizen of boerderijen reconstrueren? Op
deze wijze is de stap voor de drie veldhoe
ken, Thijshoek, Wiegenhoek en Kerkhoek,
van beschermd gebied, via natuurreservaat
naar een vorm van openluchtmuseum, niet
zo groot.
Een antwoord op bovengestelde vragen is
op dit moment in voorbereiding in de vorm
van een studie door de Heemkundige Kring
De Bevelanden, wat moet resulteren in
een manuscript met de titel 'Een groene
oase in de Poel, de geschiedenis van het
ganzenreservaat bij Sinoutskerke'.3» Hierin
zal de historie van de individuele percelen
met hun landschapselementen worden
beschreven, waarvan hier als voorbeeld de
geschiedenis van de hofstede op de vlied
berg gepresenteerd wordt.
De hofstede 't Hooch Huys
De geschiedenis van deze boerderij op per
ceel 1914' is onlosmakelijk verbonden met
de landerijen er omheen. Het meest bijzon
der was echter wel zijn ligging boven op de
vliedberg ten noorden van Sinoutskerke
(afb. 1). Op het minuutplan van 1832 s>
lijkt de boerderij er nog in al zijn glorie bij
12